Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/801

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

strawę, na wyżywienie ś. w drodze, djeta, nadrożne.

Strawność, przymiot tego, co jest łatwe do strawienia, zdolność trawienia.

Strawny, odnoszący ś. do strawy, do żywności, żywnościowy, spożywczy, jadalny; łatwy do strawienia; łatwo trawiący; przen., ma s. żołądek = wiele zniesie upokorzeń, nie ma ambicji.

Straż, pilnowanie, strzeżenie, baczenie, czuwanie, dozór, nadzór: trzymać s. nad kim = wartować; stać na s-y = pilnować czego, stać na warcie, na posterunku; odprawować s-e = odbywać wartę; areszt: wziąć kogo pod s. = aresztować; trzymać kogo pod s-ą = w więzieniu; ludzie, postawieni dla pilnowania czego a. kogo, warta, czaty, patrol, stróże, strażnicy, rond, eskorta, konwój: pierwsza s. = forpoczta; tylna s. = arjergarda, przednia s. = awangarda, główna s. = odwach; ludzie, zorganizowani w pewne zrzeszenie dla pilnowania czego: s. leśna, s. więzienna, s. ziemska = policja wiejska, strażnicy ziemscy; rada królewska, ustanowiona konstytucją trzeciego maja, odpowiadająca późniejszym gabinetom ministrów; okres czasu między jedną zmianą warty nocnej a drugą, równy trzem godzinom; część, rewir lasu pod dozorem jednego podleśnego.

Strażacki, odnoszący ś. do strażaka, właściwy strażakowi.

Strażak, członek straży ogniowej (fig.).

Strażnica, budka dla strażnika a. stróża; miejsce dla straży, kordegarda; wieża dla straży (fig.), czatownia; spostrzegalnia, obserwatorjum astronomiczne; przen., stanowisko czujnego obserwatora objawów życia narodowego; s. morska = latarnia morska; buda, w której myśliwi czatują na zwierza; baszta, reduta; s. kolejowa — domek dróżnika — p. Strażniczka.

Strażnictwo, straż, dozór, nadzór; pilnowanie, dawanie baczności.

Strażniczka, Strażnica, żona strażnika; kobieta, pilnująca kogo a. czego, dająca baczenie.

Strażniczy, Strażnikowski, odnoszący ś. do strażnika, właściwy strażnikowi.

Strażnik, człowiek, stojący na straży; stróż, wartownik; s. ziemski = policjant wiejski; s. leśny = leśnik; s. przy rogatkach = celnik, rewizor rogatkowy; s. kolejowy = dróżnik; s. sygnałowy = strażnik przy sygnale kolejowym; dowódca straży przedniej czyli awangardy; dygnitarz wojskowy, którego obowiązkiem w XIV w było bronić Podole i Ukrainę od najazdów tatarskich, później wysoki urząd tytularny: s. koronny wielki i polny, litewski wielki i polny.

Strażnikostwo, Strażnikowstwo, urząd, zajęcie, stanowisko strażnika; zbior., strażnik z żoną.

Strażnikowa (-ej), żona strażnika.

Strażować, stać na straży, na warcie; straż trzymać.

Strażowy, odnoszący ś. do straży.

Strąbićp. nied. Strąbywać; s. ś., upić ś., urżnąć ś.

Strąbywać, dok. Strąbić; trąbiąc zbierać ludzi, trąbieniem zwoływać ś.; zgromadzać; zwoływać psy gończe w lesie za pomocą odpowiedniego sygnału na trąbie, s. ś., zwoływać ś. trąbieniem, zbierać ś. na odgłos trąby.

Strącać, dok: Strącić; trąciwszy, popchnąwszy, zrzucać, spychać, zwalać; burzyć czyjąś wiel-