Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/923

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Obroczny, tyczący ś. obroku, na obrok dany; tyczący ś. opłaty za pańszczyznę (czynsze o-ne); fundusz o., pochodzący z pensji, zatrzymywanej duchowieństwu katolickiemu w Prusach podczas t. zw. kulturkampfu, t. j. walki z katolicyzmem; rzecz., szafarz, obrocznik, wydający obrok dla koni; najemnik, jurgieltnik, żołdownik.

Obroczyć, oblać, zwalać krwią, okrwawić; o. ś., oblać ś., ociec krwią, okrwawić się.

Obrodzić, wydać wiele płodów, wydać obfite plony, urodzić obficie; o. ś., zarodzie ś., urodzić ś. w wielkiej ilości, obficie.

Obrogacja, łć., projekt zniesienia a. zmiany jakiego prawa.

Obrok, wyznaczona żywność codzienna dla koni, głównie owies czysty lub zmieszany; pobierany czynsz od włościan zamiast pańszczyzny; przen., o. duchowny = nauka, pokarm dla umysłu, moralne napomnienie, wzmocnienie, posiłek duszy; jeść czyjś o. = być u kogo na utrzymaniu; ująć komu o-u = ująć wygód utrzymania ś., zmniejszyć dochody, poskromić go.

Obrona, bronienie kogo, odpieranie napaści, zasłanianie kogo a. czego przeciw gwałtownemu nastawaniu; mowa a. pismo, broniące kogo, usprawiedliwienie, wytłumaczenie, mowa sądowa, broniąca podsądnego a. klijenta, mowa adwokata; strzeżenie, opieka, pomoc, wsparcie, osłona; obrońca, opiekun; straż; o. krajowa = gwardja narodowa, milicja, landwera; budowle, wystawione dla obrony: twierdza, zamek, mur, wał, okop i t. p.

Obroniciel, ten, który obrania, który bierze w swoją obronę — p. Obrońca.

Obronić, skuteczną obroną zasłonić, ustrzec, ocalić; o. ś., uchronić ś., ustrzec ś., od napaści, obroną ś. zasłonić, ocalić ś.

Obronnie, zbrojno, z orężem w ręku; warownie, silnie; broniąc ś., odpierając napaść, odpornie; wyjść z niebezpieczeństwa o. a. obronną ręką = bez uszczerbku, cało.

Obronny, odporny, uczyniony w celu obrony (przymierze o-e; list o. = list żelazny, glejt bezpieczeństwa); zbrojny, uzbrojony, orężny; opatrzony w środki obrony; miasto o-e = ufortyfikowane, warowne; wyjść o-ą ręką — p. Obronnie.

Obrońca, który broni kogo a. czego od napaści, gwałtu, ucisku; opiekun; adwokat, patron, rzecznik, broniący sprawy.

Obrończy, broniący, opiekuńczy; odnoszący ś. do obrońcy a. obrońców; linja a. ława o-a = adwokaci, palestra.

Obrończyni, która broni a. obroniła, opiekunka, orędowniczka.

Obropieć, okryć ś. ropą.

Obrosić się, okryć ś. rosą.

Obrosły, Obrośnięty, okryty czymś rosnącym na jego powierzchni (włosami, liśćmi, mchem itp.); porośnięty, zarosły; włochaty, kudłaty.

Obrosnąć, Obróść, okryć się czymś rosnącym na powierzchni, porosnąć po wierzchu, zarosnąć.

Obrost, roślina z gromady porostów, z rodziny tarczownicowatych (fig.) — p. Płucnica.

Obrostnica, roślina z rodziny wiązowatych, wiązowiec, drzewo lotusowe, drzewo żelazne; roślina z rodziny chlebowcowatych, chlebowiec, drzewo chlebowe — p. Głóg; w anat., wzgórek łonowy, nadkrokowy.