Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/897

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Nożyk, mały nóż; kozik, scyzoryk.

Nożyna, z polit.: noga, mała noga.

Nów, odmiana księżyca po ostatniej kwadrze, gdy jest dla nas niewidzialny (fig.).

Nóż, narzędzie do krajania, do przecinania (fig.); na tym nożu pojedzie nawet do Paryża = jest tak tępy, że nie skaleczy; utopie komu n. w sercu = zadać komu cios bolesny; iść, być z kim na noże = żyć we wzajemnej nienawiści; mieć n. na gardle = być w gwałtownej potrzebie, być czym zagrożonym; postawić kwestję na ostrzu noża = w sposób drażliwy, stanowczy; jak n-em po gardle = boleśnie, przeraźliwie; nie igraj n-em = nie narażaj ś. zuchwale na niebezpieczeństwo.

Nóżka, mała, zgrabna noga; n. u cyrkla = część cyrkla śpiczasta, ruchoma, do opierania o przedmiot; padam do n-ek = uniżony sposób żegnania ś.; żart., n-i na stół! = trzeba zaraz płacić.

N. S. skr. Nowego Stylu, rachuba czasu podług kalendarza gregoriańskiego.

N. T. skr. Nowy Testament.

Nu! Nuże! wykrz., oznaczający: zachęcenie (nu dalej! nuże do roboty!); rozkaz (nu! ruszaj stąd!); poganianie koni; groźbę (nu! bo zobaczysz!); ustępowanie, zezwalanie (nu! niech i tak będzie!).

Nucić, śpiewać z cicha, wogóle: śpiewać głosem przyciszonym.

Nuda, przykre uczucie doświadczane z niezadowolenia umysłu a. serca, z bezczynności, z braku zajęcia; śmiertelne n-y = nie do wytrzymania; człowiek nudny, nudziarz.

Nudle, nm., potrawa niemiecka z ciasta w kształcie kulek, kluski.

Nudnawy, nieco nudny.

Nudnieć, stawać się nudnym; smutnym, posępnym; sprzykrzać ś.

Nudno, Nudnie, przysł., od Nudny, bez zainteresowania; n. mi = mam mdłości, zbiera mi ś. na wymioty; nudzę ś., przykrzy mi ś.

Nudność, uczucie mdłości, ckliwość, nuda.

Nudny, doświadczający nudów, nudzący ś., podległy nudom; nudzący kogo; sprowadzający nudę, nie zajmujący; sprawiający nudności, ckliwy, mdły, niesmaczny; marudny, grymaśny (o dziecku).

Nudyp. Nuda.

Nudziarstwo, to, co jest nudne; uczucie nudów, nudzenie, marudzenie, narzekanie.

Nudziarz, nudzący innych, człowiek nudny, maruda, zrzęda, naprzykrzający ś. (forma ż. Nudziarka).

Nudzić, chcieć niewiadomo czego, być przykrym, naprzykrzać ś. komu, powtarzać jedno i to samo; mantyczyć, zrzędzić, grymasić; marudzić, guzdrać ś., ociągać ś.; nabawiać nudności, mdłości, mdlić; nieos., n-i mię = mdli mię, zbiera mi ś. na wymioty; n. ś. = doświadczyć nudów, cierpieć nudy.

Nukać, popędzając, przynaglając, wołać na kogo nu! nalegać, przynaglać, popędzać.

Nukleina, łć., materja organiczna, wchodząca w skład jąder komórkowych, składa ś. z siarki i fosforu, używana jako lek.

Nul, łć., zero, nic.

Numa, Noma, lit., szałas, chata leśna (fig.).

Numer, łć., liczba, wskazująca kolej, porządek przedmiotów a. jego wielkość oznaczoną; przedmiot, oznaczony jaką liczbą: n. rękawiczek, n. losu, n. dorożki, n. izby; n. w ho-