Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/639

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Kuty, imiesł. od Kuć; wyrobiony zapomocą kucia; opatrzony okuciem; mający podkowy, podkuty (koń k., but k.); przen., chytry, przebiegły, mądry; k-a baba = przebiegła; k. na cztery nogi = bardzo przebiegły, mądry.

Kuwetaż, fr., ocembrowanie, obudowa studni, dołu.

Kuwik! naśladowanie głosu niektórych ptaków np. puszczyka.

Kuzyn, fr., blizki krewny, blizki powinowaty (zdr. Kuzynek).

Kuzyna, fr., blizka krewna (zdr. Kuzynka, Kuzyneczka).

Kuzynostwo, pokrewieństwo, powinowactwo.

Kuźnia, Kuźnica, warsztat kowalski, budynek, w którym jest taki warsztat; fabryka, w której urabiają żelazo w sztaby, huta żelazna; przen., miejsce, gdzie ś. coś przygotowuje, uskutecznia, wykonywa (k. idei, pomysłów).

Kuźniczy, przym. od Kuźnia (wyrób k., przemysł k.).

Kwacz, nm., kij z nawiązaną szmatką; pędzel mularski; zły pędzel; przen., złe pióro do pisania.

Kwadra, łć. (dosł. ćwierć), pierwsza, ostatnia k.: położenie księżyca względem ziemi, gdy do połowy jest oświetlony, lunacja księżyca, następująca po nowiu a. po pełni (fig.); ćwierć, czwórka; w grze bilardowej uderzenie bili tak, aby, robiąc czworobok; trzy razy uderzyła o bandę.

Kwadracik, zdr. od Kwadrat.

Kwadragiena, łć., odpust czterdziestodniowy.

Kwadragiezyma, łć., wielki post czterdziestodniowy; niedziela palmowa a. kwietnia.

Kwadrans, łć., czwarta część godziny, 15 minut.

Kwadrant, łć., narzędzie astronomiczne do oznaczania położenia gwiazd: czwarta część koła, podzielona na stopnie, opatrzona w ruchome przezierniki i osadzona na ścianie w płaszczyźnie południka; przyrząd do nadania elewacji armacie (fig.).

Kwadrat, łć., czworokąt o 4 bokach równych i kątach prostych (fig.); druga potęga: iloczyn z pomnożenia liczby przez siebie; jednostka drukarska do obliczania szerokości i długości stronic: ma objętość czterech cycer, czyli 48 punktów; materjał niższy od czcionek, do wypełniania wierszy niepełnych; k. magiczny, liczby, ułożone w tyleż wierszy, co i rzędów, tak dobrane, że suma każdego wiersza, każdego rzędu i każdej przekątni jest jednakowa.

Kwadratować, mnożyć liczbę jaką przez nią samą, podnosić do kwadratu, do drugiej potęgi.

Kwadratowy, łć., czworoboczny, mający pewną miarę powierzchni w kwadrat; posp., czworo-graniasty; k-e miary = miary powierzchni; k. osieł = wielki osieł.

Kwadratura, łć., odległość od siebie dwu ciał niebieskich o czwartą część koła czyli o 90°; k. koła = zadanie gieometryczne, polegające na znalezieniu sposobu nakreślenia kwadratu, równego powierzchnią danemu kołu; zagadnienie nie do rozwiązania.

Kwadrować, łć., przypadać, stosować ś., harmonizować z czym, pasować, odpowiadać.

Kwadrumwir, członek związku, złożonego z czterech rządzących.

Kwadrupla, łć., ilość poczwórna.

Kwadruplet, łć., welocyped czterosiedzeniowy.

Kwadruplować, łć., brać poczwórnie (np. czwórnasób); k. stawkę