Język, mięsisty ruchliwy narząd w jamie ustnej, służący do odczuwania wrażeń smakowych, współdziałający przy żuciu i połykaniu, oraz służący do artykułowania głosek (fig.); narzędzie mowy, mowa, dar słowa, wysłowienie ś.; przen., mieć długi j. = być gadatliwym, nie móc powstrzymać się od mówienia, być plotkarzem; mleć, młynkować j-em — mówić dużo i prędko, paplać; rozpuścić j. = gadać dużo; zły j. = złośliwy, obmowny; popaść, dostać się na ludzkie j-i = stać się przedmiotem obmowy; wziąć kogo na j-i = obmawiać go; ciągnąć za j. = wyciągać z kogo zręcznie wiadomości; powziąć, zaciągnąć j-a = powziąć wiadomość, wywiedzieć się o czym; mieć co na j-ku = chcieć właśnie coś powiedzieć; mieć na końcu j-ka = nie móc na razie przypomnieć sobie, łatwo dopytać się; mieć co na j-ku = mieć pretensję, zarzuty; szermować j-kiem = umieć się wygadać, bronić siebie a. kogo; j. chodzi jak w pantoflach = bełkocze; świerzbi go j. = chce mu się powiedzieć; czego nie powinien mówić albo zdradzić; trzymać j. za zębami = milczeć; ugryźć się w j. = zamilczeć; rozwiązał mu ś. j. = stał ś. wymownym; mowa narodu: j. polski i t. d.; j-ki martwe = nierozwijające się (łaciński, grecki, sanskryt i t. d.); sposób mówienia, styl; przen., narodowość; znać j-ki = mówić obcemi j-kami, rozumieć obce j-ki; j. płomienisty, ognisty = płomień; przen., j. ognisty = mowa gorąca, zapalczywa, obrazowa, efektowna; klin ziemi, wchodzący w morze; przedmiot, płat, płatek w kształcie j-ka; j. morski, ryba z rodzaju bokopływów; j., w druk., szufelka zecerska kliniasta.
Językowaty, mający kształt języka.
Językowy, przym. od Języka; spółgłoski j-we = powstające przy głównym udziale języka; mięsień j. = środkowa część mięśnia gnyko-językowego.
Językoznawca, badacz języków, uczony, badający powstanie i rozwój mowy ludzkiej, języków; lingwista.
Językoznawstwo, nauka o języku, o powstaniu, rozwoju mowy ludzkiej i pojedyńczych języków; lingwistyka.
JJ. WW., skr., Jaśnie Wielmożni.
J. O., skr., Jaśnie Oświecony (tytuł księcia).
Joannita, członek zakonu ewangielickiego, mającego za zadanie pielęgnowanie chorych.
Jobowy, od Job, Hiob; wieść j-wa = żałobna; cierpliwość j-wa = niewyczerpana, anielska.
Jod, gr., pierwiastek chemiczny, z gromady chlorowców, ciało stałe, barwy czarno-fijoletowej połyskującej, wydobywane z roślin morskich, używane w medyc.
Jodek, związek jodu z sodem, magnezem i t. p.
Jodełka, zdr. od Jodła; mała jodła.
Jodłowanie, nm., osobliwy sposób śpiewu bez słów (u Tyrolczyków) z częstym przechodzeniem z tonów piersiowych do falsetu.
Jodła, Jedlina, drzewo z rodziny szyszkowych, gałąź jodły (fig.).
Jodłowate rośliny, rodzina roślin z działu nagoziarnych.
Jodnik, chem., związek jodu z pierwiastkiem o zmiennej wartości.
Jodofenol, chem., związek jodu z fenolem.
Jodoform, łć., środek antysep-
