Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/378

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

na g-no = naczczo, o głodzie, o suchej gębie.

Głodomór, Głodomorek, ten, co się dobrowolnie głodem morzy, co ś. głodzi; przymierający z głodu, biedak; chciwy, nienasycony.

Głodować, głód cierpieć, nie mieć co jeść.

Głodowy, przym. od Głód (g-e lata); głodny.

Głodzić, nie dać jeść, głodem morzyć; nie dopuszczać jedzenia, pożywienia (g. miasto, kraj).

Głogowiec, gatunek motyla dziennego z rodzaju bielinka, biały z czarnemi żyłkami, którego liszka niszczy liście drzew owocowych i głogu (fig.).

Głos, drganie powietrza działające na słuch; dźwięk, odgłos brzmienie, szmer, szum, wrzawa; mowa, śpiew, muzyka; g. przyrody: brzęk, chrzęst, zgrzyt, tętent, tupanie, gwizd, świst, grzmot, szelest, pukanie, klaskanie, sykanie, syk, trzask, trzeszczenie, huk, huczenie, dudnienie, łoskot, łomot, furkot, turkot, warczenie, grzechotanie, echo i t. d.; g. ludzki = mowa, krzyk, śpiew, ton przez g. ludzki wydawany, w muz., np. tenor, bas; ton, rodzaj głosu, skala, komplet tonów; muzyka, śpiew: na 1 g. = solo; na 2 g-y = duet, na 3 g-y = tercet, na 4 g-y = kwartet; śpiew na wiele g-ów = chór; śpiewać na g-y: gdzie każdy g. śpiewa swoją część melodji; rozłożyć na g-y = rozpisać nuty na każdy g. lub instrumenty w orkiestrze, aby wspólnie oddały pożądaną melodję; przen., śpiewać baranim g-em = płakać, beczeć; wieść, pogłoska, plotka, echo, rozgłos, fama (rozpuścić g.); mowa, przemówienie, odezwanie się, przymówienie ś.; prawo mówienia, prawo g-u (zabrać, mieć g.); pozbawić kogo, odmówić komu g-u, prosić o g., g. doradczy, g. decydujący; sąd, wyrok, zdanie, opinja, wola; g. wyborczy = wotum, kreska, gałka; nawoływanie, rada, przestroga, napomnienie, zaklinanie, uprzedzenie, wskazówka; co g-u = na cały g., przys., co gardła, z całego gardła; na g. = głośno, nie pocichu; w myśl. g-em gonić = wydawać g. idąc za tropem (o psach); g-y w organach = regiestr, g-y w chórze; g., w parlamencie, prawo przemowy, podanie wniosku.

Głosić, mówić, powiadać, opowiadać, oświadczać, ogłaszać, rozgłaszać, wiadomo czynić; rozpuszczać pogłoskę, wieść; wysławiać, uwielbiać, podnosić, wynosić; rozwodzić żale, opłakiwać, podnosić zalety.

Głosik, zdr. od Głos, niewielki, słaby głos, głos o niedużej skali.

Głoska, dźwięk, brzmienie;dźwięk wydawany za pomocą organów mownych; litera, czcionka drukarska, znak.

Głosować, za kim a. za czem, albo przeciw komu: dawać swój głos, wotować, uchwalać, postanawiać, zatwierdzać przez zbieranie głosów, dopełniać skrutynjum.

Głosowanie, oddawanie swego głosu na wyborach; g. powszechne = całego ludu, plebiscyt, decydowanie przez większość głosów.

Głosownia, w gram., nauka o dźwiękach językowych, o brzmieniach języka; fonetyka, fonologja.

Głosowy, od Głosu; wokalny; głos wyrażający, fonetyczny.

Głosujący, biorący udział w głosowaniu, wybierający, wotujący, balotujący, wyborca.

Głośnia, szpara prowadząca z gardzieli do krtani.

Głośnik, naczynie gliniane, zawieszane w świątyniach starożytnych dla spotęgowania głosu.