Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/337

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Fonoskop, gr., przyrząd, złożony ze słuchawki i mikrofonu, do mierzenia siły głosu.

Fontal, Fontel, przen. tłok z klapą w pompie, wentyl.

Fontanella, gr.p. Apertura.

Fontanna, fr., wodotrysk, zdr. Fontanka.

Fontaź, fr., kokarda, węzeł fantazyjny u szyi przy krawacie.

Football, ang. (futbal) gra, polegająca na podbijaniu dużej piłki tylko nogą.

For, nm., przewaga, ustępstwo, dane komu; f. w wyścigach, w grze szachowej, bilardowej, karcianej i t. d.; dawać komu f-y = robić mu ustępstwo; mieć u kogo f-y = mieć u niego względy, znaczenie, poparcie, łaskę, protekcję.

Fora! wł., bis! po raz drugi! jeszcze raz!; precz! precz stąd! wynoś się! won!

Forajza, nm., sztabka żelazna ruchoma, przytwierdzona stale do jednej połowy okna i zakładająca się na hak u drugiej połowy.

Foralja, łć., ceny targowe produktów; opłata targowa.

Foralny, łć., sądowy.

Foraminifery, łć., otwornice, korzenionóżki, zwierzęta, należące do pierwotniaków.

Forant, Forat, nm., w rzem., zapas; robić na f. = przygotowywać wyroby na skład, wyroby gotowe.

Forboty, nm., koronki u szyi sukni damskiej,

Fordyment, fr.p. Furdyment.

Forejter, Foryś, nm., pomocnik furmana; lokaj, siedzący na jednym z przodowych koni karety, zaprzężonej w 4 a. 6 koni.

Forela, nm., — p. Pstrąg.

Foremka, zdrob. od Forma, małe naczynie a. przyrząd do nadawania formy; p. Forma.

Foremny, łć., kształtny, zgrabny, regularny, prawidłowy.

Foresterja, Foresterium, Forestjernia, wł., pokój dla przychodniów, dla gości w klasztorach.

Forfanterja, wł. p. Furfanterja.

Forga, wg., kita, pióropusz.

Forma, łć., postać, kształt, figura, układ, sposób (f. bytu, rządu, myśli); pozór, upozorowanie; dla f-y tylko = dla pozoru, dla oka; model, wzór, modła, fason, krój; powierzchowność, złudzenie, język, styl (władać biegle f-ą); formuła, formułka; formalność, obrządek, ceremonja (f. sakramentu, f-y kościelne, towarzyskie); w muz. budowa, układ utworu muzycznego; nauka o f-ach = o budowie różnych rodzajów kompozycji; w mat. nazwy różnych utworów, wyrażeń i funkcji; przyrząd do nadawania kształtu odlewom, wyrobom (f. do odlewu, f. garncarska, f. do ciast (fig.); w druk., czcionki ułożone w kolumny, ściśnięte ramą, z których odbija ś. strona arkusza druku.

Formacja, łć., formowanie, kształtowanie; szykowanie, tworzenie, sztyftowanie (f. pułku, kolumn); gieol. jeden z pokładów ziemi, warstwa skorupy ziemskiej, utworzona w pewnym okresie gieologicznym, grupa skał pochodzenia jednoczesnego, utwór.

Formalina, łć., płyn antyseptyczny, z którego wydziela się gaz bakterjobójczy.

Formalista (forma żeńs. Formalistka), łć., ściśle trzymający ś. przepisów i form zewnętrznych, pedant, ceremonjant, człowiek wymuszony, uważający na formalności.

Formalistyczny, przym. od Formalistyka.

Formalistyka, Formalizm, łć., ścisłe przestrzeganie form, prze-