Dekaedr, gr., bryła ograniczona dziesięciu ma ścianami, dziesięciościan (fig.).
Dekagon, gr., dziesięciobok, dziesięciokąt (f.).
Dekagram, fr., waga = 10 gramów.
Dekalitr, fr., miara objętości = 10 litrom.
Dekalkomanja, Kalkomanja, fr., odbijanie rysunku a. malowidła z papieru na inny przedmiot, rysunek a. malowidło do takiego przenoszenia.
Dekalkować, łć., odbijać gotowy rysunek na kamieniu, miedzi, drzewie, papierze i t. p.
Dekalog, gr., dziesięcioro przykazań Boskich.
Dekameron, gr., zbiór dziesięciu utworów (muzycznych, literackich i t. p.).
Dekametr, fr., miara długości = 10 metrom.
Dekanat, łć., część djecezji podległa dziekanowi; godność dziekana, dziekaństwo.
Dekantacja, fr., zlewanie klarownej cieczy z nad osadu.
Dekapitacja, fr., ścięcie głowy.
Dekarbonizacja, fr., pozbawienie kwasu węglowego, odwęglenie.
Dekarcha, gr., jeden z dziesięciu urzędników, piastujących najwyższą władzę w staroż. Grecji.
Dekarstwo, Dacharstwo, nm., rzemiosło pokrywania, pobijania dachów.
Dekarz, Dacharz, nm., rzemieślnik trudniący ś. dekarstwem.
Dekastyl, gr., fronton w stylu greckim o dziesięciu kolumnach (f.).
Dekatyzować, fr., stępować, zwilżać materjał przed skrajaniem, aby ś. potem nie kurczył.
Dekiel, nm., blacik, deka, pokrywka, nakrywka panewki u fuzji skałkowych, kapsel, krążek, zamykający sprężynę bębenka w zegarku; rama żelazna u ręcznej prasy drukarskiej, obciągnięta płótnem, na które nakłada ś. arkusz, przeznaczony do odbicia; wierzch, okładka.
Deklamacja, łć., wygłaszanie litworu literackiego lub mówienie oratorskie według zasad retoryki, polegających na wyraźnem wymawianiu z dobitnem wyrażaniem uczuć i myśli; frazeologja, tumanienie zdaniami błyskotliwemi, pięknemi słówkami, nie wypływającemu z głębokiego przekonania i nie stwierdzonemi przez czyny własne, czcze rozprawianie, przechwałki
Deklamator, ten, co deklamuje.
Deklamować, łć., czytać a. mówić z zachowaniem prawideł deklamacji; tumanić olśniewającemi wyrażeniami, szafować pięknemi słówkami.
Deklaracja, łć., zapewnienie, zeznanie, oznajmienie dotyczące spraw tego, co je podaje, i mające służyć innym za wiarogodną i miarodajną wskazówkę: złożyć D-ję w urzędzie o swych dochodach, w sądzie o przyjęciu spadku, w urzędzie celnym o ilości i jakości otrzymanych z za granicy towarów; złożył policji D-ję, że nieporządki usunie (= zobowiązanie); dłużnik złożył D-ję o swej niewypłacalności; ta panna jest już po D-ji = po słowie, przyrzekła swą rękę konkurentowi.
Deklarować, łć., składać deklarację. D. ś., oświadczyć ś. z gotowością zrobienia czego, zobowiązać ś. zrobić co; oświadczyć chęć ożenienia się.
Deklinacja, łć., gram., przypadkowanie, odmiana przez przypadki i liczby; astr. i fiz. — Zboczenie.
