Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/178

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

daleko. Ć. ś., robić się ciemno, mroczyć ś., mieszać ś., mącić ś. (Ćmi mi ś. w oczach, w głowie).

Ćpać, jeść powoli a dużo, często, ustawicznie opychać ś. jedzeniem, pakować w siebie.

Ćwiartka, czwarta część, ćwierć Ć. chleba = ¼ bochenka, Ć. owsa= ¼ korca, Ć. papieru = ¼ arkusza, Ć. baraniny, cielęciny = udo baranie, cielęce; piw. = beczka, zawierająca 15 garncy; Ć. tytuniu, herbaty= ¼ funta.

Ćwiartkowy, przym. od Ćwiartka (format Ć.; cyna Ć-wa = z domieszką ¼ ołowiu); min. dotyczący postaci krystalicznej, posiadającej tylko ¼ płaszczyzn jej odpowiedniej postaci całkowitej.

Ćwiartnik, w piwowarstwie: rodzaj kubła z dwiema rączkami, będącemi przedłużeniem klepek.

Ćwiczenie, rz. od Ćwiczyć; wypracowanie, zadanie szkolne: wprawy, egzercycje w grze, w śpiewie; Ć. gimnastyczne = zadanie, ruchy gimnastyczne; Ć. pobożne, religijne = praktyka, rekolekcje, rozmyślanie.

Ćwiczyć, wprawiać, wkładać w co, przyuczać, zaprawiać do czego, doskonalić w czym; Ć. rózgą, batem = smagać, bić, chłostać, siec, kropić; zajadać z apetytem, gryźć; zawijać, pałaszować; Ć. ś. ćwiczyć ś. w czym, poprawiać ś., biczować ś. (p. wyż.).

Ćwiek, nm., gwóźdź żelazny z wypukłą głową (fig.); szpilka, sztyft drewniany szewcki; ma Ć-ka (a. ćwieczka) w głowie — p. Manjak; zabić komu Ć-ka (a. ćwieczka) w głowę = klina, zadać mu sęka, t. j. nabawić kłopotu; lek.: ból głowy w jednym punkcie; odcisk, nagniotek; brodawka, kurzajka.

Ćwiekarz, nm., rzemieślnik, robiący ćwieki a. nabijający ćwiekami, gwoździarz.

Ćwiekopis, Ćwiekopismo, nm., pismo ćwiekowe, klinowe, pierwotne pismo znakowe.

Ćwiekulec, Ćwikulec, nm., drzewo na ćwieki szewckie.

Ćwierć, czwarta część, jedna czwarta; sztuka, kawał, płat; Ć. wołu zadnia, przednia; rozszarpać kogo na Ć-ci (jemu trzy Ć-ci do śmierci = stoi nad grobem); Ć. a. Ćwiartka, czwarta część korca; Ć. roku, kwartał, trzy miesiące.

Ćwierćbeczek, naczynie, zawierające ¼ beczki, antałek, beczułka, baryłka.

Ćwierćmurołom, rodzaj działa oblężniczego.

Ćwierćnuta, Nuta ćwierciowa, Ćwierćton, muz. = ¼ całej nuty.

Ćwierćokrąg, Ćwierćkole, narzędzie matematyczne, składające się z czwartej części okręgu.

Ćwierćsokół, rodzaj dawnego działa.

Ćwierćtonp. Ćwierćnuta.

Ćwierćwąż, rodzaj działa.

Ćwiergotać, Ćwierkać, Ćwirkać, Ćwierczeć, Czyrkać, Czyrykać, Cierkać, świergotać, świegotać, świerszczeć (wróbel, świerszcz ćwierka), szczebiotać.

Ćwiertować, Ćwiartować, rąbać, rozcinać, szarpać na ćwierci, płatać na sztuki, np. złoczyńcę.

Ćwik, kogut niezupełnie wykapłoniony; wyglądać jak Ć. = zdrowo; człowiek ćwiczony, doświadczony, stary wyjadacz, weteran; karp duży, stary; rodzaj gry w karty; gracz, rozdający karty w tej grze i obowiązany dlatego do wzięcia dwu lew (iść pod Ć-ka); myśl. = ptak, którego podejść a. zwabić nie można; ptak, który na łowach dobrze wabi.

Ćwikiel, nm., klin w bieliźnie.

Ćwikła, gr., 1) a. Burak ćwikłowy, Boćwina, Botwina, Botwinia,