Czworonożny, Czworonogi, Czteronogi, mający cztery nogi: zwierzęta czworonożne.
Czworooczny, Czworooki, Czterooczny, Czterooki, mający czworo oczu: potwór C.
Czwororęczny, Czwororęki, Czteroręczny, Czteroręki, mający 4 ręce: zwierzęta czwororęczne (= małpy).
Czwororzędny, idący czterema rzędami.
Czworościan, bryła, ograniczona 4-ema ścianami, piramida trójkątna (fig.).
Czworośnia, roślina z rodziny roślidławowatych.
Czworozamczysty, Czworozamkowy, Czterozamczysty, Czterozamkowy, o czterech zamkach: wrota czworozamczyste.
Czwórka, cyfra cztery; stopień szkolny 4; kompanja, złożona z czterech osób (poszli we C-kę, iść C-ami, t. j. po czterech); zaprząg z czterech koni (powóz zaprzężony w C-kę, jechać C-ką, w C-kę); karta do gry o czterech okach (C-ka treflowa); moneta wartości czterech groszy, czworak; czwarta część, ćwierć; czwarta część arkusza, złożonego z 16 kolumn; format in 4-o.
Czwórnasób: w czwórnasób = poczwórnie, cztery razy tyle (wynagrodzić w C.).
Czy, Czyż, Czyli, Czyliż? 1) pytając = albo? alboż? — li? 2) Czy — czy, czy to — czy to = — li — li, bądź — bądź (czy tak, czy owak).
Czyhać na kogo, na co = czatować, dybać, nastawać.
Czyj, 1) pytając = do kogo należący? od kogo pochodzący? kogo? 2) taki, który do kogo należy, który od niego pochodzi; C. = kogo; należący do kogo (czyja szkoda, tego i grzech); 3) czyjś, kogoś, obcy, cudzy, nieswój (pokutować za czyje grzechy).
Czyjbądź (czyjegobądź) = należący do kogobądź; czyjkolwiek.
Czyjś (czyjegoś) = należący do kogoś, niewiadomo czyj.
Czyk, Tunga albo Pik, drobny owad amerykań., spokrewniony z pchłą zwykłą (fig.).
Czykosz, węg., koniuch, pasterz koni na Węgrzech (fig.).
Czyl, ang., forma żelazna do odlewów (fig.).
Czyli, Czyliż, 1 p. Czy, 2) to jest, albo, inaczej mówiąc, innemi słowy.
Czyn, 1) to, co uczyniono, czego dokazano, dzieło, uczynek, postępek, postąpienie, fakt (dowiedź tego C-nem; C-u tu trzeba, nie słów); 2) wykonanie (wprowadzić co w C.).
Czynić, być czynnym, nie próżnować, działać, robić (kto wiele mówi, mało C-ni); dobrze, źle C. = postępować, żyć, poczynać sobie, sprawować ś., sprawiać ś. dobrze, źle; C. komu dobrze, źle = świadczyć; C. co = robić, wykonywać, uskuteczniać, spełniać (nie czyń drugiemu, co tobie niemiło); C. koniu krzywdę = wyrządzać; zadosyć C. komu = zadowalać go, dawać mu satysfakcję, wynagradzać go; zadosyć a. zadość C. czemu = wypełniać co należycie, odpowiadać czemu godnie (C. zadość obowiązkom, czyjemu żądaniu); robić, działać, skutkować, służyć, pomagać (to lekarstwo dobrze mi C-ni); dawać, wynosić, stanowić (dwa razy dwa C-ni cztery; C-ni to pokaźną sumkę; wiele to zajęcie C-ni ci dochodu? = przynosi, daje, zapewnia (C-ni mi to zaszczyt); C. ś. kim, czym = udawać kogo, odgrywać czyją rolę (nie czyń się tym, czym nie jesteś).
