Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/160

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

Czasomierz, zegar, zegarek kieszonkowy, chronometr.

Czasopis (-su), chronologja, dzieło chronologiczne.

Czasopisarz, czasopis (-sa) — p. Chronolog.

Czasopismo, pismo zbiorowo wydawane w pewnych odstępach czasu; pismo perjodyczne, gazeta, dziennik, tygodnik, miesięcznik, kwartalnik, rocznik.

Czasopiśmiennictwo, dziennikarstwo, prasa (perjodyczna).

Czasować, w gram., konjugować, odmieniać słowa przez osoby, liczby, czasy, tryby i stany.

Czasowanie, w gram., konjugacja, odmienianie formalne słowa (czasownika), p. Czasować.

Czasownik, w gram. słowo, cześć mowy wyrażająca czynność, byt albo stan jakiej osoby lub rzeczy i podlegająca odmianie, zwanej czasowaniem.

Czasowy, tyczący ś. czasu; trwający obecnie, niedługo; chwilowy, przemijający, tymczasowy, doczesny; mający czas, swobodną chwilę; ukazujący się co pewien czas (pismo).

Czasza, kielich, puhar, czara, czarka; ozdobne naczynie wydrążone, na wstawienie weń, na napój; kubek bez ucha (jako naczynie do picia) (fig.).

Czaszka, część szkieletu głowy, mieszcząca w sobie mózg i obejmującą kości twarzy (fig.); czerep; część powierzchni kuli w zastosowaniu do sklepienia.

Czaszotkap. Czareczka.

Czata, częściej w lm. Czaty, łańcuch zewnętrzny wojska, rozłożony na obranych posterunkach; zewnętrzna straż pojedyncza, placówka, warta, straż, forpoczta, pikieta, posterunek, podjazd; zwiady, wideta, przeszpiegi, śledzenie; czajenie się na drapieżnego zwierza w nocy, pilnowanie tropu zwierząt; na C-ch stać = na straży, pilnować.

Czatować, czyhać na co, zaczajać się, zasadzać się, dybać; baczyć, strzec, pilnować; zważać pilnie, by kogo pochwycić, przyłapać.

Czatownia, wieża obserwacyjna, na której strażak uważa, czy się gdzie nie pali (fig.).

Czatownik, strażnik pilnujący z wieży pożaru; wartownik czatujący, stróż nocny, szyldwach.

Czatyp. Czata.

Czausz, pokojowiec, goniec, woźny u Turków.

Cząber (-bru), roślina z rodziny wargowatych, uprawiana dla młodych pędów, używanych jako przyprawa (fig.), p. Cąbr, Nasturcja.

Cząsteczka, zdr. od Cząstka; chem., najmniejsza cząstka ciała, do której można doprowadzić podział bez zmiany jego natury, składająca się z atomów, związanych chemicznie; molekuła; kawałeczek, drobina; działka.

Cząstkazdr. od Część.

Cząstkowyp. Częściowy.

Cząty, dukat, czerwony złoty.

Czchać, czchnąć, kichać; zmykać, uciekać.

Czciciel, czczący, cześć oddający, uwielbiający, kochający kogo lub co, szanujący; wielbiciel, wyznawca, zwolennik (C. prawdy, C. potęgi).

Czcicielka, r. ż. od Czciciel.

Czcić (czczo, czci), uwielbiać, ubóstwiać, boską cześć oddawać: poważać, szanować, kochać; obcho-