Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/139

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

nie zmierzać do czego, drzeć sic, wdzierać się.

Cisoida, linja krzywa algebraiczna utworzona z dwóch odnóg nieskończonych, wychodzących z jednego punktu i posiadających prostopadłą względem wspólnej osi, podobna do liścia bluszczowego (fig.).

Cisowate, nazwa jednej z rodzin roślin iglastych.

Cistrawa, roślina z rodziny traw.

Cisza, brak wszelkiego hałasu, ruchu, cichość, spokojność, milczenie; nieruchomość powietrzna, spokój w powietrzu, brak wichru, spokój, czas spokojny; życic spokojne; brak ruchu, działania głośnego; ciche ustronie, zakątek cichy, zacisze.

Ciszeć, umilkać, uspakajać się, stawać się cichym, uciszać ś., cichnąć.

Ciszej, st. wyższy od Cicho.

Ciszkiem, przysł., cichaczem, pocichu, z cicha, ukradkiem, milczkiem, skrycie, podstępnie.

Ciszyć, uspakajać, uśmierzać, koić; C. ś., uciszać ś., uspakajać ś.

Ciśnienie, rz. od Cisnąć, siła działająca na powierzchnię; dzialanie wywierane przez jedno ciało na inne; C. atmosferyczne, które wywiera atmosfera ziemska wskutek ciężaru powietrza; tłoczenie, ciążenie, przyciskanie, wywieranie nacisku; rzut, rzucanie; nacisk, ucisk, ściskanie, wywieranie wewnętrznego bólu; ugniatanie, uwieranie; rzucenie.

Ciśnięcie, rzucenie z siłą; rzut, p. Ciskać i Cisnąć.

Ciuch, ciuch! wołanie na psa, żeby szukał.

Ciucia, pieszczotliwa nazwa pieska.

Ciuciu, pieszczotliwa nazwa cukierka, cukru; wołanie na małe pieski, na świnie; naśladowanie głosu zięby.

Ciuciubabka albo ślepa babka, zabawa dziecinna, zasadzająca się na chwytaniu z zawiązanemi oczyma innych bawiących się.

Ciułać, z trudem, powoli, stopniowo zbierać majątek, gromadzić, krzątać się.

Ciułacz, człowiek zbierający powoli majątek: oszczędny, skąpiec, sknera.

Ciup! odgłos uderzenia: złożyć usta w ciup = ściągnąć usta.

Ciupa, izba ciasna, izba ciemna, nieporządna; pokój nędzny, licha izdebka; areszt czasowy, koza; niezdara; chleb z wodą zmieszany.

Ciupać, słabo rąbać, uderzać słabo, rozlazłe; wolno nabierać z talerza widelcem, wolno krajać.

Ciupaga, siekierka na długim trzonku u górali tatrzańskich; takaż siekierka w rodzaju laski do podpierania ś. (fig.).

Ciupas, szupas, nm., odsyłanie więźnia pieszo pod strażą (ciupasem), odprawa, odmowa.

Ciupka, zdr. od Ciupa.

Ciupnąć, uderzyć lekko, rąbnąć lekko, urwać, zjeść co naprędce.

Ciura, luzak wojskowy, posługacz dawnych towarzyszów broni lub oficerów; czeladź obozowa; przen. niedołęga, głupiec, gamoń.

Ciurczeć, ciurkać, ciurknąć, polać się niewielką strugą; ciec ze szmerem; trysnąć ciurkiem; wydać głos szybkiemi trelami.

Ciurkiem, przysł., płynąć jakby małą struga ze szmerem, szybko spadającemi po sobie kroplami; kropla za kroplą.

Ciwun, dawniej urzędnik pobierający podatki na Litwie; zarządzający dobrami królewskiemi; gospodarz powiatu obierany na sejmikach, sprawujący sądy granicz-