Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/131

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

Cielesny, przym. od Ciało: dotyczący ciała; materjalny: zmysłowy, lubieżny (stosunek C. z kobietą).

Cielę, nazwa młodego bydlęcia, jelenia, łosia, aż do ukończenia pierwszego roku (fig.); przen. człowiek głupi, niezaradny, gamajda; ruszyć konceptem jak martwe C. ogonem = powiedzieć koncept nieudatny: C. morskie = foka.

Cielęcina, mięso cielęce gotowane lub pieczone; przen. człowiek rozlazły, wahający się, bez zdania.

Cielęcy, od Cielę; C. głowa, nierozgarnięty, niepojętny, głupi.

Cielętnik, zagroda dla cieląt, gdzie się one pasą; obórka dla cieląt; żart. ogródek publiczny spacerowy.

Cieliczka, cielę, jałówka.

Cielić ś., rodzić cielę.

Cielisty, mający barwę ciała, różowawo-żółtawy, podobny do ciała; otyły, mięsisty, pełny.

Cielna, krowa a. łania brzemienna.

Cielsko, zgr. od Ciało: wielkie niezgrabne ciało; brzydkie ciało.

Ciemiączko, zdr. od Ciemię.

Ciemieniowy, przym. od Ciemię; C. kości, dwie kości stanowiące sklepienie głowy, złączone szwem strzałkowym.

Ciemieniucha, łuskowaty porost na ciemieniu u dzieci; ognipiór.

Ciemiernik, Czemiernik, roślina z rodziny jaskrowatych. o liściach gorzkich i trujących (fig.).

Ciemierzyca, roślina z rodziny czernilcowatych, o korzeniach zawierających jadowitą weratrynę; trędownik, ciemiernik.

Ciemię (-enia, lm. -ona), miejsce miękkie na główce dziecięcia, znajdujące się przy zbiegu kilku kości (fig.); nie w C. bity = nie głupi, mądry, sprytny, zastanawiający s.

Ciemięga, owad pałkonogi dwuskrzydły; tracenie czasu, mozolenie się; człowiek ociężały, niedołężny, niedołęga, nudziarz.

Ciemięstwo, ciemiężenie, przen. ucisk moralny, dokuczanie, znęcanie się, prześladowanie.

Ciemiężca, ciemiężyciel, ten, co ciemięży, gnębi, uciska innych, tyran, znęcający się, prześladowca.

Ciemiężyć, uciskać, gnieść, gnębić, nie ludzko się obchodzić, prześladować, znęcać się, tyranizować.

Ciemiężyk, roślina zielna z rodziny trojeściowatych, o drobnych żółtawo-białych kwiatach.

Ciemnawy, nieco ciemny, niezupełnie ciemny, barwy ciemnej.

Ciemnia, miejsce ciemne, ciemność; C. optyczna (kamera obskura), przyrząd optyczny w kształcie skrzynki z soczewką, za pomocą którego otrzymujemy obrazy przedmiotów (używa się przy zdjęciach fotograficznych); przyrząd do rysowania widoków z natury; pokój ciemny, w którym utrwala się na kliszy obraz zdjęty fotograficznie; C. duszy, zmysłu = głąb duszy, smutek, rozpacz, złość, grzech.

Ciemnica, ciemnia, miejsce ciemne; izba ciemna; więzienie ciemne, podziemie bez światła.

Ciemnice, rzęd wodorostów z klasy brunatnic; rośliny morskie, do których należy listownica.

Ciemnić, pozbawiać światła, zmniejszać światło, przyciemniać, czynić ciemnym, przygasać; dodawać cieni, pozbawiać blasku, chwały, zaćmiewać; czynić niewyraźnym, niejasnym, niezrozumiałym.