Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/106

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

ca; wapno hidrauliczne; spójnia, spójność, ogniwo, łącznik.

Cementacja, chemiczne działanie, polegające na obłożeniu metalu ciałem sproszkowanem i żarzeniu razem w celu zmiany tego metalu (np. żelazo żarzone z węglem zamienia się w stal).

Cementarnia, fabryka cementu.

Cementować żelazo, otrzymywać stal z żelaza; C. złoto = oczyszczać złoto z obcych ciał; C. miedź osadzać na żelazie cząstki miedzi; spajać, wykładać cementem, zaprawiać, zalewać cementem; łączyć, jednoczyć, zespalać, wzmacniać.

Cementownia, huta z piecami do cementacji.

Cena, wartość pieniężna, szacunek; mieć cenę = wiele kosztować; być w cenie = mieć większą wartość w danej chwili, być ważnym; być bez ceny = mieć ogromną wartość, być niesłychanie drogim; wartość duchowa, wielkie znaczenie, szacunek, waga, poważanie, wziętość.

Cenić, żądać pewnej ilości pieniędzy za co; oznaczać wartość czego; oznaczać, nakładać cenę, szacować, taksować, oceniać; ważyć, szanować, poważać; przywiązywać wagę do czego, uważać co wysoko; C. ś., mieć o sobie wysokie mniemanie, mieć wielkie wyobrażenie o swoim rozumie, stanowisku, szacować siebie wysoko.

Cennik, wykaz cen; taryfa.

Cenny, drogi, kosztowny, mający wielką wartość pieniężną; bardzo dobry, doskonały, mający wielką wartość duchową, ważny, szacowny, nieoceniony.

Cent, moneta, setna część guldena, setna cześć dolara.

Centaur, gr., (mit.), bajeczny potwór, mający głowę i przednią część ciała ludzką, a tylną końską: nazwa gwiazdozbioru (fig.).

Centezymalny, setny, podzielony na sto części, na sto stopni.

Centnar, łć., waga = 100 funtom.

Centralista, stronnik centralizacji, stronnik centralizmu, zarządu.

Centralizacja, łć., ześrodkowanie, skupienie władz naczelnych w jednym ognisku, w jednej władzy naczelnej, w stolicy.

Centralizować, ześrodkowywać, skupiać, spromieniać, w ognisku centralnym.

Centralny, łć., środkowy, stanowiący centr, środek; umieszczony w środkowym punkcie swego działania, do środka skierowany; główny.

Centrum, łć., środek; — C. w parlamencie = stronnictwo środkowe, umiarkowane.

Centryfuga, łć., (wirówka), przyrząd mechaniczny odśrodkowy, wprawiany w ruch wirowy około swej osi, służący do oddzielania pewnych substancji, np. do odwadniania tkanin, do odtłuszczania mleka i t. p. (fig.).

Centryfugalny, odśrodkowy; tyczący się centryfugi; przerobiony za pomocą centryfugi: mleko centryfugalne (odtłuszczone); rozpędowy.

Centrypetalny, łć., dośrodkowy, skierowany stale ku punktowi środkowemu.

Centurja, łć., (bot.), tysiącznik, serdecznik; czerwieniec (nizkie ziele o kwiatkach różowych).

Centurjon, łć., setnik.

Centyfolja, łć., gatunek róży, róża stulistna (fig.).

Centygram, łć. waga: setna część grama.