kielaku w tekst, na szpaltę, kolumnę; w lm., dawna machina do strzelania, składająca ś. z wielu połączonych i jednocześnie strzelających rur muszkietowych, organy (fig.).
Organiczny, gr., ustrojowy, zaopatrzony w narządy, spełniające funkcje życiowe; należący do pewnej całości; pochodzący od istoty, obdarzonej organizmem (ciało o-e, funkcja o-a, chemiczny związek o.); chemja o-a = chemja związków węgla z innemi ciałami; praca o-a = zalecanie podniesienia poziomu umysłowego ogółu i bogactwa krajowego z pominięciem rozwoju ideowego; o. prawo, o. statut = prawo (statut), określające działalność najważniejszych czynników, kierujących wewnętrznym życiem kraju; o-a wada = wada ustrojowa, powstała wskutek nienormalnego rozwoju lub zmian w danym narządzie; o-a materja = ciało roślinne lub zwierzęce w przeciwstawieniu do nieorganicznych, pochodzących od ciał mineralnych.
Organika, łć., nauka o narzędziach muzycznych.
Organista, gr., muzyk, grający na organach w kościele podczas nabożeństw.
Organistówka, gr., mieszkanie organisty wiejskiego.
Organiścina, gr., żona organisty.
Organizacja, łć., urządzenie, układ; budowa wewnętrzna organizmu zwierzęcego i roślinnego; forma urządzenia gospodarstwa, stowarzyszenia, rządu, kraju, wojska, całego społeczeństwa; ustrój, ustawa.
Organizator, łć., urządzający, nadający organizację (forma żeń. Organizatorka).
Organizm, łć., całość, ustrój wewnętrzny, nadający życie; wprowadzenie w życie; układ, budowa.
Organizować, urządzać, wprowadzać w życie; zakładać.
Organmistrz, fabrykant organów, fabrykant instrumentów muzycznych; grający artystycznie na organach.
Organmistrzowstwo, Organmistrzostwo, sztuka, zajęcie organmistrza.
Organognozja, gr., rozpoznawanie ciał organicznych.
Organografja, gr., opis budowy narządów u roślin, u zwierząt; opis narzędzi muzycznych.
Organoidy, gr., ciała kopalne, jako pozostałość dawnych organizmów roślinnych lub zwierzęcych.
Organoskopja, gr., badanie narządów ustroju.
Organtyna, łć., sztywna bawełniana tkanina w rodzaju tiulu.
Orgazm, gr., nadmierny dopływ soków żywotnych, nadmiar sił i życia; silne podniecenie, zwłaszcza płciowe.
Orgja, gr., w starożytnej Grecji obrzędy ku czci boga Bachusa, połączone z pijatyką i rozpasaną bezwstydną zabawą; wyuzdana zabawa, rozpustna uczta pijacka.
Orgue-melodykon, fr., pokojowy instrument muzyczny klawiszowy z regiestrami i miechami, o organowym tonie; fisharmonja, organki.
Orificjum, łć., ujście, wylot, otwór końcowy jakiego przewodu w ciele; otwór stolcowy u człowieka.
Orjent, łć., Wschód, wschodnie kraje; odłam zgromadzenia; wzniesione siedzenie dla mistrza wolnomularzy, obrócone na wschód.
Orjentacja, łć. — p. Orjentowanie się.
