Orać, pługiem a. sochą ziemię uprawiać, przewracając ją dla spulchnienia i usunięcia chwastów; bróździć, marszczyć, czynić brózdy, wyłomy, wyorywać; pracować z wysiłkiem i bez wytchnienia; ciężko pracować; o. w kogo = kazać mu pracować w pocie czoła; o. nosem = przewrócić ś., będąc pijanym; zapracowywać ś.; o. gęsią = pisać, być autorem; nie sieją, nie orzą, a zbierają = są darmozjadami.
Orakul, łć., wyrocznia.
Orangutang, Orangutan, rodzaj dużej małpy płaskonosej, człekokształtnej z rodz. szympansów, mieszkającej na Sumatrze i Borneo (f.).
Oranie — p. Orka.
Oranż, fr., o-owy kolor, kolor pomarańczowy, żółto-czerwony.
Oranżada, fr., napój z wody, soku pomarańcz i cukru, otartego o skórki pomarańczowe.
Oranżerja, fr., cieplarnia do przechowywania podczas zimy drzewek pomarańczowych i cytrynowych; część ogrodu, w której na lato stawiają pomarańcze, pomarańczarnia; wogóle każda cieplarnia, oszklona od strony słonecznej i lekko ogrzewana, w której przez zimę przechowują ś. rośliny ozdobne południowe, nie wytrzymujące ostrego klimatu (fig.).
Oranżeryjny, fr., w oranżerjach hodowany, cieplarniany; przen., delikatny, wychuchany.
Oranżowy, fr. — p. Oranż.
Oranżyści, stronnictwo polityczne w Belgji.
Orator, łć., mówca, krasomówca.
Oratorjanie, łć., bractwo religijne, założone w celu szerzenia wiary i moralności.
Oratorjum, łć., sala, przeznaczona do modlitwy; religijny dramat muzyczny, treści zaczerpniętej z Biblji, złożony, jak opera: z uwertury, chórów, arji, przeznaczony do wykonania nie na scenie, lecz w kościele a. na koncercie.
Oratorka, łć., for. ż. od Orator.
Oratorski, łć., wymowny, krasomówczy.
Oratorstwo, łć., sztuka pięknego mówienia, przemawiania, krasomówstwo, wymowność.
Oraz, spójn., razem, zarazem, przytym, także, a także, i, tudzież, również.
Orbikularny, łć., kolisty, pierścieniowaty.
Orbita, łć., droga, zakreślona w obiegu przez planetę (fig.); jama oczna, oczodół.
Orchestrjon, gr. — p. Orkiestrjon.
Orchestyka, gr., w dawnej Grecji sztuka tańczenia i śpiewania razem a. tańczenia i jednocześnie grania na instrumentach muzycznych; dziś sztuka tańczenia wogóle, a. taniec jako część gimnastyki.
Orchidea, gr., roślina storczyk (fig.).
Orczyk, nm., u wozu drążek poprzecznie zawieszony dla zakładania postronków od koni (fig.); rączka u steru łodzi.
Orda, tat. — p. Horda.
Ordalja, łć., średniowieczne sądy Boże, próby ognia, wody, Komunji Św., pojedynku, ukropu, krzyża i t. p., orzekające jakoby na podstawie woli Bożej winę lub niewinność oskarżonego.
