Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/1018

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

Opłacać, dok. Opłacić; wnosić zapłatę, uiszczać ś. płaceniem, płacić, co ś. należy, płacąc skłaniać kogo sobie; wynagradzać, zaspokajać kogo; o. ś., okupywać ś., płacąc uwalniać ś.; być zyskownym, przynosić zyski, procenty.

Opłakaćp. nied. Opłakiwać.

Opłakany, ten, po którym dużo płakano, nieodżałowany; godzien opłakiwania, smutny, żałosny, nieszczęsny, nędzny, fatalny.

Opłakiwać, dok. Opłakać, kogo, co, płakać po kim, po czym, oblewać łzami jaką stratę a. nieszczęście, łzy wylewać, żałować.

Opłata, zapłacenie za prawo do czego, opłacenie ś., zapłata; pobór, myto; o. szkolna, uniwersytecka = wpis, wpisowe; o. rogatkowa = rogatkowe, kopytkowe; o. stemplowa, patentowa i t. p. = podatek, płacony na rzecz rządu przy jakim podaniu, przy wykupywaniu pozwolenia na co, dokonywaniu pewnych formalności prawnych.

Opłatek, łć., cienki plasterek przaśnego ciasta, wyrabianego w formach; blady, jak o. = bardzo blady; cienki, jak o. = cieniutki.

Opłaz, stok góry niezbyt stromy, upłaz.

Opłazować, obić kogo płazem, t. j. płaską stroną szabli.

Opłocić, ogrodzić płotem.

Opłomieniać, dok. Opłomienić; ogarniać płomieniami; oświecić blaskiem płomieni; przen., oblać rumieńcem, zarumienić.

Opłonąć, zarumienić ś., oblać ś. rumieńcem wstydu; ostygnąć, ochłonąć.

Opłonka, motyl z rodziny prościnek, podrzędu prządkówek (fig.).

Opłotek, w lm., o-ki, wązkie przejście między dwoma płotami, płoty przydrożne (fig.); w lm., ściany płócienne namiotu.

Opłotka, rodzaj tamki przybrzeżnej w korycie rzeki dla odwrócenia jej prądu od brzegu.

Opłowiały, wypłowiały, wyblakły.

Opłowić, uczynić płowym, pozbawić barw jasnych.

Opłowieć, stracić jasność, intensywność barw, zblaknąć, wypłowieć.

Opłókać, nied. Opłókiwać; oczyszczać co płókaniem, obmyć, oblać wodą dla obmycia; oblać, zmoczyć: o. ś., obmyć ś.

Opłucna (-ej), błona surowicza, otaczająca płuca i wyściełająca jamę piersiową (fig.).

Opływać, dok. Opłynąć; płynąć dokoła czego, płynąc objeżdżać; oblewać dokoła, otaczać (o wodzie); oblewać ś., spływać, ociekać: kraina, opływająca mlekiem i miodem (bogata); o. strumieniami potu; przen., ogarniać, obejmować; przen., obfitować (o. w dostatki).

Opocznik, ptak z rodz. drozdów, podrodziny pokląskw (fig.).

Opoczysty, obfitujący w opoki, skalisty, kamienisty; przen., twardy, niewzruszony, mocno ugruntowany.

Opodal, przysł., w pewnym oddaleniu, niezbyt daleko.

Opodatkować, obłożyć podatkiem, nałożyć podatek; o. ś., nałożyć na siebie dobrowolnie podatek.

Opodeldok, maść galaretowata a. płynna, składająca ś. z roztworu mydła w spirytusie, kamfory, amonjaku i olejków lotnych.