Strona:Lud polski. Podręcznik etnografji Polski.djvu/031

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

konstrukcje: 1. „w glinę pod topór”, t. j. z gliny mieszanej z sieczką, a ściany wyrównywa się siekierą, gdy glina podeschnie, 2. „mur pruski”, utworzony przez słupy i poprzeczne oraz skośne drzewa, co tworzy ramę, którą się wypełnia cegłą, 3. „w reglówkę”, który to system o tyle się różni od poprzedniego, że „fachy”, t. j. pola, wypełnia się nie cegłami, ale słomianemi „kotami”, zarobionemi gliną, 4. „w szachulec”, gdzie między słupami leżą poziome drążki owinięte zaglinioną słomą. Z form tych szachulec jest najstarszy, da się nawiązać do starych plecionek. Można też zauważyć wzajemne oddziaływanie lepianki na budownictwo drewniane i plecione. Wogóle bowiem pod względem materjału budowlanego zachodzą różne możliwości; mogą być chaty: 1. drewniane na węgieł niebielone. 2. drewniane na węgieł bielone. 3. budowane na słup. 4. plecione z gałęzi. 5. plecione z trzciny. 6. lepianki. 7. budowane z kamienia (murowane).
Wszystkie te typy mieszają się dziś już bardzo na obszarach Polski; doniedawna można było jeszcze zauważyć, że nietylko warunki naturalne rozstrzygały o wyborze materjału. Np. w Olkuskiem robiono lepianki z gliny, mimo że była dostateczna ilość materjału drzewnego. Dopiero zaś później chaty drewniane wyparły dawne bitki t. zn. chaty ubijane z ziemi