Napoleon utrzymywał, że los bitwy zależy od mgnienia oka, od jednej myśli, która spoczywa utajona, w chwili stanowczej iskra wybucha i rezultatem tego jest zwycięztwo (Moreau).
Najpiękniejsze poezye Kuh’a, powiada Bauer, dyktowane były przezeń w stanie blizkim obłąkania. Kiedy wygłaszał on te wzniosłe wiersze, nie był zdolnym do najprostszego rozumowania.
Foscolo w swojem Epistolario (najlepszym utworze tego wzniosłego umysłu) wyznaje, że twórczość pisarska zależy od pewnej przyjemnej gorączki umysłowej, której niepodobna wywołać własnowolnie[1].
„Piszę swoje listy nie dla ojczyzny, nie dla sławy, ale dla tego przyjemnego uczucia, jakiego nam dostarcza ćwiczenie naszych zdolności, które czują potrzebę poruszania się, jak nogi potrzebę chodzenia“ — mówi on.
Bettinelli twierdzi: „Poezye nazwać można snem odbywanym w obecności rozsądku, który stoi obok z otwartemi oczami“. Jest to określenie trafne, bo niektórzy poeci układali swe wiersze podczas snu, lub w stanie bardzo do snu podobnym.
Goethe powtarza kilkakrotnie, że pewne rozdrażnienie mózgowe potrzebnem jest dla poety i że on sam wiele utworów swoich napisał w stanie podobnym do sonambulizmu.
Klopstock przyznaje, że natchnienie i pomysł do licznych ustępów jego poematu przychodziły mu w czasie snu. Voltaire obmyślił we śnie jedną pieśń Henriady, Sardini teoryę flageoletu, a Seckendorf piękną pieśń o Fantazyi[2] której, melodja wyraża sposób jej powstania.
Muratori zaimprowizował we śnie pentametr łaciński, chociaż już od lat wielu przestał pisać wiersze. Mówią, że podczas snu La Fontaine stworzył bajkę „Dwa gołębie,“ a Condil-
