Strona:Krach na giełdzie.pdf/70

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

zebrania i odmówili zgody na zarządzenie dyrekcji. Wezwana żandarmeria napotkała solidarny opór załogi uzbrojonej w młoty, cęgi i rozżarzone sztaby żelaza. Żandarmi wycofali się, a cała załoga podjęła natychmiast strajk. Zarząd kolei zmuszony był przyjąć żądania strajkujących, choć zobowiązań później nie dotrzymał.
Jeszcze większy strajk miał miejsce w kwietniu 1883 r. w wielkich zakładach żyrardowskich zatrudniających ponad 8 tysięcy robotników. Wybuchł na skutek obniżki płac. Władze wezwały wojsko, aby zmusić strajkujących do powrotu do pracy. Nastąpiły aresztowania, wieść o nich wzburzyła rodziny robotników, podążono mimo nocy pod areszt gminny, by odbić uwięzionych. Strażnicy użyli broni, zabijając dwoje młodych ludzi, raniąc śmiertelnie jedną osobę i ciężko 4 inne. Wiadomość o morderstwie spowodowała wybuch nocnej masowej żywiołowej demonstracji. Fabrykanci przerazili się i ustąpili. Urządzono uroczysty pogrzeb ofiarom zajść, za konduktem żałobnym ciągnął cały robotniczy Żyrardów. Wkrótce po sprowadzeniu sotni kozaków wysiedlono z Żyrardowa najczynniejszych uczestników niedawnego zwycięskiego strajku.
W marcu 1885 r. odbyła się w Warszawie pierwsza poważniejsza demonstracja bezrobotnych na Placu Zamkowym, przed siedzibą generał-gubernatora warszawskiego. Demonstrację rozproszono, a część demonstrantów aresztowano.
Kryzys lat osiemdziesiątych był przewlekły i trwał wraz z depresją około 4 lat, podobnie jak kryzys lat siedemdziesiątych. Przyczyny długotrwałości tych kryzysów były wspólne. Płynęły z kilku zasadniczych źródeł. Jednym z nich było zaostrzenie walki o rynki zbytu, u której podstaw leżał nierównomierny rozwój gospodarczy państw kapitalistycznych. Od lat sześćdziesiątych XIX stulecia obserwujemy szczególnie szybki rozwój ekonomiczny Stanów Zjednoczonych oraz równoczesne załamywanie się angielskiego monopolu przemysłowego.


Anglia traci prymat

Trudno przecenić rolę Anglii w światowej gospodarce w trzecim ćwierćwieczu XIX w. Jej kapitały i inżynierowie, metal