Strona:Kobiety antyku.pdf/76

wszyscy pomyślą, że zabito ją podczas haniebnego cudzołóstwa. Przerażona tym Lukrecja ustąpiła. Kiedy jednak dumny ze swego zwycięstwa nad kobiecą cnotą Tarkwiniusz odszedł, Lukrecja wysłała do Rzymu po ojca i do obozu pod Ardeą po męża, prosząc, by przyjechał natychmiast każdy z jednym zaufanym przyjacielem, bo stało się coś strasznego. Przyjechali natychmiast, a mężowi towarzyszył Janusz Brutus. Zapłakana Lukrecja opowiedziała im, co się stało, i chociaż stało się to wbrew jej woli i tylko ciało jej jest zhańbione, a dusza czysta, postanowiła się zabić. Prosi tylko najbliższych, aby pomścili się na gwałcicielu. Pocieszali ją tłumacząc, że to nie była jej wina, nie powinna więc ponieść kary, której podlega tylko właściwy winowajca. Lukrecja jednak kazała im myśleć o ukaraniu zbrodniarza: Ja choć do winy się nie poczuwam, nie zwalniam się od kary, nie będzie bezwstydnicy, która by żyła powołując się na przykład Lukrecji (Liwiusz I 58). Z tymi słowami przebiła się schowanym pod suknią nożem i zmarła. Ten wypadek tak wzburzył lud rzymski, że stał się przyczyną wypędzenia Tarkwiniuszy i początkiem republiki rzymskiej. Lukrecja zaś przeszła do tradycji jako symbol umiłowania kobiecej cnoty ponad życie.
 Drugi podobny wypadek opisuje Liwiusz w związku z przejściową władzą decemwirów (dziecięciu mężów), którzy objęli w Rzymie władzę na miejsce dwóch konsulów w 452/45 r. p.n.e. Jednym z decemwirów został Appiusz Klaudiusz i on też wszedł po raz drugi w skład tego kolegium, kiedy lud postanowił przedłużyć jego działanie, aby ukończyli spisywanie praw, co było ich zadaniem. Ten powtórny wybór został przez Appiusza Klaudiusza wykorzystany dla stworzenia nieomal absolutnych rządów tego gremium i powołania aż stu dwudziestu zbrojnych liktorów zamiast normalnych dwunastu. Decemwirowie otaczali się nadto patrycjuszowską młodzieżą lekceważąc plebejuszy.
 Do kryzysu doszło, kiedy Appiusz Klaudiusz zapałał namiętnością do córki plebejusza Lucjusza Werginiusza zaręczonej z jednym z byłych trybunów ludowych Lucjuszem Icyliuszem. Liwiusz porównuje to zdarzenie ze zgwałceniem Lukrecji i wypędzeniem Tarkwiniuszy, bo usiłowanie popełnienia gwałtu na Werginii miało też poważne skutki ogólne. Appiusz próbował najpierw zjednać sobie piękną Werginię podarunkami i obietnicami. Dziewczyna