Strona:Kobiety antyku.pdf/5

 Nie ulega wątpliwości, i nowsze badania nic tu w naszych poglądach nie zmieniły, że kobiety w państwach antyku były pozbawione praw politycznych niezależnie od ustroju, który w nich panował. Warto może tylko wspomnieć, że prawa polityczne kobiet są zjawiskiem w znanych nam dziejach ludzkości zupełnie nowym i były państwa Europy, w których jeszcze w pierwszej połowie XX w. kobiety takich praw nie miały. Greckie państwa-miasta stanowiły, czy stanowić miały, według poglądów greckich, wspólnotę obywateli. Czynny więc udział w politycznym życiu takiego państwa był nie tylko prawem, ale i obowiązkiem obywateli. Nieraz w zachowanych mowach obrończych przed sądami ateńskimi czy w dziełach historyków spotykamy się z oceną danego człowieka, uwzględniającą przede wszystkim jego aktywny udział w sprawach polis. Stąd też brak praw politycznych kobiet usuwał je właściwie poza nawias owej społeczności, czyniąc z nich jakby niższą jej grupę. Były też one upośledzone, jeśli idzie o ich pozycję wobec prawa. Nie mogły bowiem samodzielnie podejmować żadnego postępowania prawnego, występować wobec władz czy sądów. Pozostawały pod opieką — ojca, męża, brata, a w braku takowych — wyznaczonego przez władzę „opiekuna”. Ta zasada obowiązywała, jak się wydaje, w prawach wszystkich miast greckich, a także w prawie rzymskim, choć praktyka wprowadzała w różnych okresach pewne złagodzenie czy ograniczenie tej zasady. Przyjrzyjmy się jednak bliżej całości obyczajów greckich i rzymskich kształtujących pozycję kobiety w społeczeństwie, aby zdać sobie sprawę, czy owa dominująca w dawniejszej literaturze teza o nikłym znaczeniu kobiet, szczególnie w Grecji ze względu na rozpowszechnioną miłość między mężczyznami, da się utrzymać w świetle badań ostatnich dziesiątek lat.
 Do praw politycznych czynnych i biernych kobiety greckie przez cały okres klasyczny dostępu nie uzyskały. Zobaczymy jednak w rozdziale omawiającym kobiety w polityce, że niektórym kobietom wybitnym i ambitnym udawało się uzyskiwać poważne wpływy polityczne, choć nie drogą przysługujących im uprawnień.
 Poza sprawami związanymi z zarządzaniem polis istniały inne bardzo istotne dziedziny życia o ogromnym dla niej znaczeniu. Przede wszystkim każda polis grecka miała swoje wierzenia, swoje kulty i przeważnie bogate życie kulturalne. Ustalenie pozycji kobiet