Strona:Kobiety antyku.pdf/22

formalnością. W miarę wzrostu majątków obywateli rzymskich najwyższych klas, rosły też majątki w rękach kobiet i kolejne ustawy zaczęły ograniczać wysokość spadku, który mogły objąć kobiety. Mimo że były też ograniczenia praw męża do przywłaszczania majątku żony, zdarzały się w praktyce i takie wypadki.
 Większym uprawnieniom majątkowym kobiet towarzyszy też w Rzymie lepsza pozycja w rodzinie. Badacze prawa rzymskiego tego okresu przyjmują, że do zawarcia małżeństwa potrzebna była zgoda kobiety, a nie tylko decyzja jej ojca jako prawnego opiekuna. Prawo przewidywało też możliwość odwołania się kobiety do odpowiedniego urzędnika wysokiej rangi w razie konfliktu z ojcem, jako jej opiekunem prawnym, kiedy ten odmawiał zgody na zdecydowane przez nią małżeństwo. Władza męża nad żoną była też bardziej ograniczona niż w Grecji, ale podobnie jak tam żonę obowiązywała wierność, a w razie cudzołóstwa podlegała rozwodowi, a nawet karze. Mąż natomiast tracił w wypadku swojej zdrady prawo do wniesionego przez żonę majątku, i to już jest korzystna dla pozycji kobiet różnica w porównaniu z innymi prawami antycznymi. Ma też kobieta rzymska bardzo wysoką pozycję jako matka. To do niej przede wszystkim należy wychowanie dzieci, dzieci są obowiązane do szacunku wobec niej, a w razie rozwodu dzieci mogą być powierzone matce, a nie tylko ojcu, choć kobieta nie może być mianowana opiekunką prawną. Wprawdzie na terenie niektórych prowincji poświadczone są wypadki powierzania prawnej opieki nad dziećmi kobiecie, ale nie wiemy, w jakim stopniu taka praktyka była rozpowszechniona. Niekiedy występują przy wydaniu córki za mąż rodzice wspólnie, a także spotykamy wzmianki o wyposażeniu córki przez matkę.
 Wreszcie kobieta rzymska korzystała też ze znacznie szerszych uprawnień do działania samodzielnego wobec organów administracji i sądów. W okresie cesarstwa nastąpił dalszy ich rozwój. Mogły więc kobiety występować ze skargą, świadczyć, a także przeprowadzać akty prawne związane z zarządzaniem ich majątkiem. Rola opiekuna stawała się coraz bardziej formalna, prawa cesarstwa przewidywały też wyjątki od konieczności występowania z tutorem.
 Znacznie też lepsza niż w społecznościach greckich była pozycja kobiety w życiu kulturalnym i towarzyskim.
 Przede wszystkim dziewczęta rzymskie z wyższych klas społecz-