Strona:Klejnoty poezji staropolskiej (red. Baumfeld).djvu/291

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Swar był początkiem i niezgoda
Twego małżeństwa, Pryjamicze!
Nie śmiem źle tuszyć, nie śmiem, ale
Ledwie nie takiż koniec będzie.
Niechajże sie ja, można Cypry,
Ninacz cudzego nie zapatrzam,
Niech towarzysza życzliwego,
Jednemu łożu przyjaciela,
Mam z łaski twojej! Inszy więcej
Chcąli, niech proszą.
Oczy łakome siła ludzi
Zawiodły; lecz kto w krygi żądzą
Mógł ująć, w długiem bezpieczeństwie
Dni swych uzywie. Przydą, przydą
Niedawno czasy, że rozbójcę
Rozbójca znidzie, ten mu słodki
Sen z oczu zetrze i bezpieczne
Serce zatrwoży, kiedy trąby
Ogromne zagrzmią a pod mury
Nieprzyjacielskie staną szańce.

(1578.)[1]



JAN KOCHANOWSKI.
POCHWAŁA WSI.
(Z „PIEŚNI ŚWIĘTOJAŃSKIEJ O SOBÓTCE“).

Wsi spokojna, wsi wesoła,
Który głos twej chwale zdoła?
Kto twe wczasy, kto pożytki
Może wspomnieć zaraz wszytki?

Człowiek w twej pieczy uczciwie
Bez wszelakiej lichwy żywie,
Pobożne jego staranie
I bezpiecznw nabywanie.

Inszy sie ciągną przy dworze
Albo żeglują przez morze,
Gdzie człowieka wicher pędzi
A śmierć bliżej, niż na piędzi.


  1. Chorus: O porwaniu Heleny. O „Odprawie posłów greckich“ Koch. patrz: objaśn. do str. 177 (Chorus: „O młodości“). Chór ten należy do najwspanialszych utworów staropolskiej mowy poetyckiej.
    Białoskrzydła — opatrzona białemi żaglami; wychowanico Idy wysokiej — t. j. łodzi, zbudowana z drzew (właściwie: jodeł,nie buków) z góry Ida (pod Troja); Pryjamczyka — syna króla Pryjama, t. j. Parysa: do Eurotowych brodów — do brzegów rzeki Eurotas w krainie greckiej Lakonji, skąd właśnie porwał Parys Helenę; zołwicom — siostrom męża, t. j. siostrom Parysa, który stał się mężem Heleny: Kassandrze wieszczej — K. byłą wieszczką (według mitów greckich) i przepowiedziała upadek Troji (osobna scena w „Odprawie posł. grec.“ z przepowiednią Kassandry); prędka pogonia — po porwaniu Heleny przybyli do Troji posłowie greccy“, żądając zwrócenia jej prawowitemu mężowi (królowi Menelausowi): upominek albo pamiętne, którem luby i t. d. według mitów bogini Wenus (ze wszech bogini piękniejsza“) wskazała Parysowi Helenę, jako nagrodę za to, że ją uznał za piękniejszą od bogiń: Junony i Minerwy; stokorodnej — z której wiele rzek wypływa; śmierci podległy uznawca t. j. śmiertelny (człowiek) sędzia (Parys) rozeznawał (osądził, ocenił) nieśmiertelne (boskie) twarzy (piękności); Cypry — przydomek Cyprys (Cypryjska), oznaczający boginię Wenus, od wyspy Cypr, gdzie szczególną cześć jej oddawano; ninacz — na nic: w krygi ująć — w karby ująć: niedawno — niezadługo.