Strona:Klejnoty poezji staropolskiej (red. Baumfeld).djvu/224

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

I gdzie z zarania rumianemi usty
Oświecasz Euxin i Delerman pusty,
I gdzie, pozbywszy południowej cery
Z twarzy, ostatnie patrzysz na Ibery!

(1629.)[1]



ZBIGNIEW MORSZTYN.
PIEŚŃ W UCISKU.

Obrońco uciśnionych, Boże litościwy!
Usłysz krzyk sierot Twoich, usłysz płacz rzewliwy!
Ciężka krzywda, o Boże! Ty na Twojej ziemi
Wszystkich cierpisz, Twe słońce promieńmi jasnemi
Złych i dobrych oświeca, Twój deszcz kropi ziemię
Złych i dobrych pospołu, a tu ludzkie plemię,
Samo na się zajadłe ciężko, następuje
Na swych bliźnich i z Twojej ziemie ich ruguje!
Którąś przestronną stworzył, a my nie możemy
W niej żyć, choć, że i dla nas stworzona jest, wiemy
Ty, zdawszy rządy królom, wielowładny Panie,
Nad sercem i sumnieniem ludzkiem panowanie
Sameś sobie zostawił, aleć się wdzierają
W twe prawa i gwałtem je ludzie odbierają!.....

(1658.)[2]



ZBIGNIEW MORSZTYN.
O SŁABOŚCI LUDZKIEJ.
(Z POEMATU „VOTUM“.)

Trzykroć szczęśliwy, który od młodości
I wiek znikomy i czasu spłynności,
Choć w ranym ale dojrzałym, rozumie
Uważać umie.
Szczęśliwy, który na dwu, prowadzących
Różno, gościńcach nie idzie błądzących

  1. Do słońca. Z „Roksolanek“ — jak wyżej. Słońce, według mitologji greckiej, równoznaczne z bogiem światła i zarazem poezji, Fojbosem — Apollinem; dlatego tę prośbę o sławę poetycką skierowuje poeta — humanista do słońca Poza tem jest ten poemat piękną pochwałą słońca
    Larwą — maską: pozorną (barwą) — zwierzchnią, wyraźną, piękną; z listów — z liści; Aquilo — wiatr wschodni, wschód (mitologja staroż.): chowaniec — wychowaniec; poeta jest „wychowańcem“ słońca (Apollina); Boreas — wiatr północny, północ; Euxin — Morze Czarne („południe“): Ibery — Hiszpanja (zachód)
  2. Pieśń w ucisku. Z „Muzy Domowej“ Zb. Morsztyna, pozostającej dotąd w rękopisie. Pieśń ta jest echem uchwały sejmowej z r. 1658, wypędzającej z Polski arjan, o ileby nie przeszli na katolicyzm; Zb. Morsztyn był arjaninem. Arjanie jest to jedna z najstarszych sekt chrześcijańskich, która do połowy XVII wieku miała wielu zwolenników.