Strona:Klejnoty poezji staropolskiej (red. Baumfeld).djvu/122

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

„Hej! Dzień już ostateczny! I w ręku poganie
„Mają obóz! Ubiegaj, ubiegaj, hetmanie!
„I nie dopuść, żeby ten odnieść miała w tobie
„Żal ojczyzna!” Na co ów: „Już ty radź o sobie
„I uchodź, gdzie rozumiesz: mnie, że tak zrządzieło
„Szczęście moje, umrzeć mi na tym placu mięło
„Z żołnierzami moimi! Ciebie, jeśli cało
„Bóg stąd kiedy wyniesie, co ze mną się stało,
„Opowiedz senatowi, żem nad jego rady
„Nic nie czynił, chroniąc się z tem pogaństwem zwady
„Do ducha ostatniego. A niech Lwów co prędzej
„I Kamieniec opatrzą, niż serca tem więcej
„Dostanie nieprzyjaciel i, zwycięstwem srogi,
„Przez mię dziś zawalone te przestąpi progi!
„Ja niech już tu zostawam, a wolę, niż w domu
„Swej się potem sprawować niewinności komu!“
W tem nieznany — z drugimi, końmi porażony
I gradem strzał pogańskich poległ zarzucony....
I ten-ci to zabój nasz, ta Cecorska beła,
Jaka nigdy, rozprawa. Której dotąd fali
Dałem żagle, bo którzyżby ją opisali
Tak krótko Orfeowie? który styl ścieńczony
I jednem wymówieły słowem ją Lakony?

(1649)[1].



SZYMON STAROWOLSKI.
LAMENT UTRAPIONEJ MATKI
KORONY POLSKIEJ.

Nieszczęsna matka, schodzę z tego świata, nie rozrządziwszy dziatek moich! Umieram w boleściach i frasunkach, nie dawszy błogosławieństwa złośliwym synom moim! Kończę naznaczony z nieba kres wieku mojego, nie mając, ktoby mi z potomków moich

  1. Śmierć hetmana Żółkiewskiego. Poemat S. Twardowskiego „Władysław IV“ jest wierszowaną obszerną kroniką panowania tego króla: jest to jeden z kilku tego rodzaju utworów Twardowskiego („Wojna domowa z Kozaki, Tatary i Moskwą“, „Przeważna Legacja Krzysztofa Zbaraskiego do Konstantynopola“).
    Fatum — los (kres) ostateczny: potrzebę — walkę: kingwszy — cisnąwszy, odrzuciwszy: ubiegaj — uchodź: żeby ten odnieść miała w tobie i t. d. — żeby przez twoją śmierć ojczyzna (ten) żal (stratę) ponieść miała: formy zrządzieło, mieło — spotykają się w poezji pol. XVII wieku dość często: Kamieniectwier- na Podolu: sprawować się — udowadniać, zdawać sprawę (ze swojej niewinności): ta Cecorska beła — śmierć Żółkiewskiego pod Cecorą 1620: Orfeowie — poeci (na wzór legendarnego Orfeusza greckiego): której dotąd fali i t. d. – którą dotąd opisywałem; Lakony — Spartanie starożytni słynęli z krótkości wysłowienia.