wany przez hakatystów poznańskich — jest duszą polskiego ruchu. Pod względem ekonomicznym więcej działa dla polskiej sprawy, niż wszyscy inni Polacy razem pod względem politycznym. On jest prezesem głośnego Banku ludowego, on założycielem licznych spółek. Jemu zawdzięczają niezliczone towarzystwa czeladzi rzemieślniczej, przemysłowe, śpiewackie i gimnastyczne swe istnienie. Wawrzyniak nie jest człowiekiem wielu słów, dlatego też jako poseł w sejmie rzadko kiedy występuje, jest to mąż czynu, a przytem nie można mu i uczciwości w walce odmówić: z polskim patryotyzmem wcale się nie ukrywa. Wawrzyniaka czynów nie da się zwalczyć pismem lub słowem, im trzeba przeciwstawić czyny. Gdzie on wpływ swój wywiera, tam niema krzykackich pogróżek i gwałtów, które towarzyszą niejednokrotnie polskiej agitacyi(!). Wawrzyniak pozostaje zawsze na gruncie legalnym, ale właśnie temu przezornie obmyślającemu i dlatego swego celu tem więcej świadomemu sposobowi postępowania zawdzięcza sprawa polska niejeden sukces… Mansyonarzowi Wawrzyniakowi zawdzięczają jego polscy współobywatele także, że dla swych antynarodowych (antyniemieckich) usiłowań rozporządzają środkami państwowymi” (!)[1]. Ksiądz Wawrzyniak bowiem wyrobił dla Związku spółek polskich stosunki kredytowe w pruskiej Centralnej kasie dla spółek, wykazawszy, że Spółki reprezentowane przez niego zasługują na kredyt. Solą w oku jest oczywiście hakatystom ten sukces i dlatego denuncyując Spółki, instytucye czysto finansowe, nawet o wrogie dla państwa dążności (!) w swych organach jak Post, domagają się odmówienia Związkowi Spółek państwowego kredytu; co więcej, fałszywemi doniesieniami o rzekomych nieprawidłowościach w niektórych Spółkach związku, tolerowanych przez patronat, starają się w rządzie wywołać podejrzenie, iż Związek nie spełnia dostatecznie prawem przepisanego mu zadania i usiłują zwichnąć dalsze czynności Związku przez odebranie patronatowi przywileju odbywania urzędowych rewizyj. Najsmu-
- ↑ Kamp u. die Ostmark, str. 272.
