Strona:Kazimierz Krotoski - Walka ekonomiczno-rasowa w Poznańskiem.pdf/20

opierająca się na ustawie z d. 7 lipca 1891 r. Osobne komisye jeneralne istnieją w Bydgoszczy, Królewcu, Wrocławiu, Kassel, Dyseldorfie, Frankfurcie nad O., Hanowerze, Merseburgu i Monasterze, a działalność ich rozciąga się na następujące prowincye: W. Ks. Poznańskie, Zach. i Wsch. Prusy, Pomorze, Brandenburgię, Ślązk, Saksonię, Szlezwik, Holsztyn, Hannower, Hessen-Nassau, Nadrenię i Ks. Hohenzollern. Instytucya ta nie miała początkowo charakteru antypolskiego, nie ma go też wyraźnie i teraz, wskutek jednak wrzawy hakatystycznej spaczono jej cel przez wydanie tajnego rozporządzenia, ograniczającego procent polskich osadników, korzystających z renty, tak że nasze instytucye parcelacyjne pozbawione są prawie zupełnie pomocy komisyi jeneralnych. Najliczniejsze siedziby rentowe zakłada się w Księstwie i w Prusach Zachodnich. Liczba dóbr od r. 1891 do końca 1896 zamienionych w Prusach na włości rentowe wynosi 709, obszaru 168.799 hekt., w tem 67.293 hekt. rozparcelowanego. Niestety nie podaje wykaz urzędowy w Reichsanzeigerze szczegółowo, ile z tego obszaru przypada na obie polskie dzielnice, w przybliżeniu można to jednak obliczyć z narodowości osadników rentowych. W r. 1896 utworzono 867 nowych siedzib a nadto zakupiono 300 siedzib od adjacentów; z tych 1167 siedzib jest 589 w ręku ewangelików, 577 w ręku katolików, 1 osadę kupił menonita; pod względem narodowości osiedlono w r. 1896 razem 750 Niemców, 345 Polaków, 53 Mazurów (!), 17 Czechów, 1 Szwajcara i 1 Amerykanina. Ogólny rezultat działalności komisyi jeneralnych od r. 1891—1896 jest taki: Nowych siedzib utworzono 4552, a nadto zakupiono od adjacentów 1836 siedzib; z tych jest w ręku ewangelików 3417, w ręku katolików 2759, w ręku żydów 6 i 6 w ręku menonitów. Podług narodowości rozdziela się liczba osadników w ten sposób: Niemców jest 3983, Polaków 1975, Mazurów (!) 142, Litwinów 66, Czechów 17, Austryaków (?) 2, Szwajcarów 2 i 1 Amerykanin.
 Na polu przemysłowo-handlowem akcya zaczepna niemczyzny mniej miała sposobności się uwydatnić. Oczywiście z napływem osadników niemieckich powstawały firmy niemieckie i osiedlał się przemysłowiec niemiecki, nie w takiej liczbie je-