ludy to barbarzyńcy, którzy upaść muszą przed potęgą wyższej cywilizacyi; gdzie Rzymianie zastali jaką taką cywilizacyą, zachowują takową nietkniętą zewnętrznie, tylko odrębności strychulcem rzymskim zacierając. I w średnich wiekach nie brakło zachcianek pochłonięcia ludów, lecz co tylko na jaki taki rząd się zdobyło, co stało się narodem, ostało się pod opieką Stolicy apostolskiej, która zwykła była silną dłonią słabszych przed mocniejszymi popierać, choćby tylko we własnym interesie. Bułgarów zaś lub Serbów albo nawet Czechów upadek porównać z Polski rozbiorem; zupełnie się nie da, bo to były albo ludy bez silnej świadomości własnej, bez wielkiej historyi, lub same przez się wystawione na pokojowe, długoletnie wpływy obce, tem łatwiej uległy przemocy silniejszego sąsiada.
Z Polską rzecz inna. Tu naród żywy z wiekową tradycyą, z historyą świetną, z cywilizacyą wysoką padł ofiarą chciwości wrogów.
Dramat taki mógł tylko się odegrać
Strona:Kazimierz Krotoski - Przyczyny upadku Polski.pdf/15
Ta strona została przepisana.
