łamiąc wśród największych wysiłków i trudów napotykane na swojej drodze zapory. W ich zaciekłej nieustępliwości i twardej, nieubłaganej zaciętości, nie cofającej się nawet przed śmiercią, jest bohaterska wielkość i nadludzka siła. Typem patrjarchy, o rysach prawdziwego chłopa, jest Maciej Boryna, zamożny i stateczny gospodarz, przewodzący swoim rozumem całej wsi, bezwzględny i surowy w rodzinie, dumny z swojej pracy i majątku, uosabiający rozum i siłę chłopską. Z racji swego majątku i wieku przewodzi całej gromadzie i prowadzi ją do walki z każdym wrogiem, sąsiadem czy dworem, dybiącym na dobro wsi. Poczucie siły i powagi każe mu sięgnąć po najpiękniejszą dziewczynę wsi, honor i dzielność rzucają go do zaciętej walki o bór. Nawet w wspaniałej śmierci, gdy w malignie idzie przez pola i sieje, objawia się majestat i powaga chłopskiego gospodarza. Uosobieniem junactwa, zapalczywości, odwagi i dzielności jest Antek, który ulega początkowo demonicznej namiętności, rozpętanej w nim przez Jagnę, i staje się wraz z nią krzewicielem anarchji, ale potem pokonuje w sobie buntowniczego ducha i poddaje się prawom gromady, obejmując po śmierci ojca rozkazodawczy urząd jej przewódcy i orędownika. Hanka — to typ kobiety gospodarnej, oddanej niezmordowanej pracy w domu i na roli, miękkiej i uległej wobec przeznaczeń losu, ale twardej i nieustępliwej w swej zapamiętałej walce o ziemię i o swą miłość do Antka. Wcieleniem przewrotności jest kowal, szwagier Antka, i Jagustynka, która mści się na drugich „za własną poniewierkę i krzywdę”. W galerji innych typów, reprezentujących chłopską gromadę Lipiec, znajdujemy postać Rocha, mądrego nauczyciela i apostoła religijności, który obrazowemi opowieściami i przypowieściami prowadzi chłopów ku poetyckim wyżynom marzenia i nadziemskości, darząc ich radami i życzliwemi słowami i niosąc wszędzie
