Strona:Karol du Prel - Zagadka człowieka.djvu/12

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Zagadnienia te podnosi praca bar. du Prela. W czasie, gdy mistycy francuscy wznawiają wiarę w astrologię i alchemię, prace mistyków niemieckich opierają się głównie na psychologii, a szczególnie na jej mało zbadanych dotąd działach. Du Prel rozwija krytykę doświadczenia zmysłowego i zamiast psychologii empirycznej postawić chce nową naukę o duszy, opartą na procesach nieświadomych myślenia. Przytem, obok celów czysto naukowych, nie spuszcza z uwagi strony etycznej zagadnienia, obejmując w swej nauce poglądy na stanowisko człowieka i cele życia ludzkiego.
Pomimo pewnej jednostronności oraz wyraźnych niekiedy niekonsekwencyi, zdaje się autorowi rozwinąć pogląd dość jednolity z bogactwem poszczególnych myśli filozoficznych. Poszukując głównej podstawy istnienia ludzkiego w zaniedbanych dotąd bezwiednych procesach myśli, autor zbliża się w swych założeniach do Schopenhauera i Hartmanna.
Jakkolwiek fakta t. zw. psychologii transcendentalnej (hypnotyzm, somnambulizm, spirytyzm) nie wydają się nam podstawą dostateczną do zbadania nowego gmachu nauki o duszy, niemniej jednak dziełko du Prela pozostanie zawsze śmiałą próbą rozwiązania kwestyi. Praca ta otwiera przed nami szeroki widnokrąg i rzuca światło nowe na dziedziny dotąd niezbadane.