21-go grudnia św. Tomasza apostoła.
Święty Toma,
kuzdy w doma. (Stale).
Święty Toma
siedzi w doma.
albo:
Na święty Toma
trzeba siedzieć w doma — i jość kiełbase. (Gorzyce).
Jest to i prawda, wtenczas każdy siedzi w domu, bo jest największa zima. W ten dzień najwięcej idą do miasta po rozmaite sprawonki na godne święta (święta B. Narodzenia), które za cztery dni przypadają. (Stale).
Święty Toma,
kukla w doma, (Stale).
Każdy na święta musi sobie kupić w święty Tomasz kuklą. Kupują mąkę na placki, kawałek mięsa, śtuki (słoniny), grochu, śliwek, gruszek suszonych na pośnik (obiad wigilijny). Musi sobie też każdy przynieść na wilijo litrę wódki, bo chociaż mu się w roku nie trafi kieliszka wódki wypić, najwięcej takiemu, co jest łakomy i żal mu centa na wódkę stracić, to we świety Tome musi litrę wódki kupić i trzyma ją do wilije.
Ztąd, gdy komu zaszkodzi jeden kieliszek wódki, że się nim upije, powiadają: „Ty rocny pijáku! nie piéłeś wódki moze jesce na wilijo i dziś-ześ sie opiół na jednem kielisku“. (Stale).
Czas adwentowy smutny, we wsi cisza, chłop siedzi w domu, nawet do karczmy mało zagląda, wieczorami jednak pod słomianą strzechą bywa rojno, gwarno, wesoło. Gdy śnieg białą płachtą pokryje ziemię, gdy białe kanarki[1] poczną latać wolno w powietrzu, gdy okna chat wiejskich rozbłysną jak gwiazdki, warto wejść pod słomianą strzechę i popatrzeć, co się tam dzieje.
Na izbie rozsiadły się baby, dziewki i zamężne niewiasty, przed każdą przęślica z kądzielą, przędą żwawo i śpiewają światowe pieśnie.
- ↑ Białe płatki śniegu (powszechnie).
