Strona:Karol Irzykowski - Nowele.pdf/131

a tą jest nieświadoma i nieobliczalna energia autora, wypływ metafizycznego pierwiastku woli. Myśl tę objaśniam frazesem Krasińskiego: »Przez ciebie płynie strumień piękności, ale ty nie jesteś pięknością«, ale przez »ciebie« mam tu na myśli nie poetę, lecz poezyę. To jest pierwsze koło.
 Dzieło samo w sobie stanowi drugie koło. Z poprzedniego ustępu już wynika, że poezya będąc sama naturą, nie potrzebuje i nie może naśladować natury. Absolutny naturalizm jest tedy niemożliwy. Ale najnaturalniejszym objawem poezyi jest właśnie to, że chce oddać naturę: naturalizm jest odwieczną kategoryą myślową. Na najwyższym stopniu intenzywności dąży jednak poezya nie do oddania zagięć natury, lecz do dania jej tętna, jest to zadanie, do którego ona sama bez a nawet wbrew sterowaniu doktrynerów, grawituje. To zaś tętno natury — jest wolą.
 Trzeciem, ostatniem kołem jest dusza czytelnika. Energia autora i tętno dzieła udzielają się czytelnikowi i wywołują