osób starszych; postrzeganiu procesu starzenia się w kategoriach problemu społecznego; rozbudzaniu konfliktów międzypokoleniowych na bazie dyskusji o międzypokoleniowej (nie)sprawiedliwości i (nie)równości; oraz na bezwzględnym i stałym łączeniu procesu starzenia się z polityką społeczną. P. Szukalski dodaje jeszcze szóste założenie - o nieuniknionym pogarszaniu się wraz z wiekiem stanu zdrowia, zdolności poznawczych, kognitywnych, kompetencji społecznych i zawodowych. Dopiero w ostatnich dekadach w krajach rozwiniętych dostrzeżono poprawę stanu zdrowia seniorów oraz wzrost ich świadomości społecznej, gdy zaczęli dążyć do zwalczania przejawów dyskryminacji ze względu na wiek. Za przykład może służyć pierwszy na świecie, założony w 1970 roku przez M. Kuhn, amerykański ruch Szarych Panter (właściwa początkowa nazwa organizacji to Consultation of Older and Younger Adults for Social Change, czyli „Konsylium starszych i młodszych dorosłych w procesie przemian społecznych”)[1]. Ruch ten jednoczył ludzi młodych i starych w sprzeciwie wobec dyskryminacji tych dwóch grup wiekowych przez osoby w średnim wieku. M. Young i T. Schuller twierdzą, że takie działania prowadzą do tworzenia „społeczeństwa ponad zróżnicowaniami wiekowymi” (ang. ageless society), które pozwoli przełamać konsumpcjonizm oraz będzie sprzyjać rozwijaniu przez jednostki i zbiorowości własnych zainteresowań i wyjątkowych zdolności[2].
Zaczęto też zauważać, iż ludzie starzy podejmują próby możliwie najdłuższego zachowania młodości, coraz częściej spotykają się z rówieśnikami, prowadzą działalność woluntarystyczną, opiekują się wnukami i pomagają finansowo swoim rodzinom. Większość z tych działań nie jest uwzględniana w żadnych statystykach. Wśród innych dostrzeganych zmian wskazuje się m.in. na: „odmładzanie” starości poprzez zmiany stylów życia seniorów; feminizację starości; singularyzację starości; ewolucję stereotypów starości - od negatywnych do pozytywnych[3]. Więcej uwagi w tym miejscu należy poświęcić nowym stylom życia seniorów. Według A. Giddensa w społeczeństwach postindustrialnych styl życia odnosi się nie tylko do konsumpcji, ale też do „nawyków i kierunków, w których jednostki podążają w ich życiu codziennym oraz tego, w jaki sposób łączą się one z posiadanym przez nie obrazem samych siebie, ich celami i aspiracjami”[4]. Zdaniem brytyjskiego socjologa wybory stylów życia stanowią współcześnie wyraz „codziennego pogłębiania demokracji” - podejmowania decyzji istotnych nie tylko dla jednostek, ale też dla szerszych społeczności. Autor zwraca w szczególności uwagę, że na początku XXI wieku zmiany
- ↑ J. Halicki, Edukacja seniorów w aspekcie teorii kompetencyjnej, op. cit., s. 34-37.
- ↑ A. Giddens, Socjologia, op. cit., s. 188-189.
- ↑ P. Błędowski, Lokalna polityka społeczna wobec ludzi starych, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2002, s. 105-110.
- ↑ A. Giddens, Europa w epoce globalnej, PWN, Warszawa 2009, s. 169.
