Strona:Jerzy Jellinek - Deklaracja praw człowieka i obywatela.pdf/86

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Magna Charta głosi, że zatwierdzone przez nią swobody i prawa są udzielone „in perpetuum“[1]. Bill of rights postanawia, że wszystko, co się w nim zawiera „na zawsze prawem tego kraju ma pozostać“[2].
Mimo formalnej wszechwładzy państwa w najważniejszych prawach zasadniczych ustanowioną i uznaną jest granica, której mu przekroczyć nie wolno.
W tych zasadach, pozbawionych wprawdzie znaczenia formalno-prawnego, przejawia się staro-germańskie przekonanie o ograniczoności zakresu władzy państwowej.
Na tem samem przekonaniu opiera się ruch reformatorski, lecz tu przybywa jeszcze pojęcie drugiej granicy, wywołanej przez cały rozwój historyczny. Państwo średniowieczne zostało ograniczone nietylko przez władzę swych członków, ale i przez kościół. Pytanie, dokąd sięgają prawa państwa w rzeczach duchownych, mogła dopiero reformacja postawić w całym zakresie, gdyż dopiero dzięki niej te granice, ustalone w wiekach średnich, stały się znowu kwestją sporną. Konieczny rozwój historyczny wymagał nowego odgraniczenia zakresu władzy duchownej i odgrodzenia go od państwa.

W ten sposób wyobrażenie o przewadze jednostki nad państwem znajduje oparcie w całem położeniu historycznem Anglji w 17 wieku. Doktryna prawa na-

  1. Art. 63, Stubbs s. 306.
  2. Art. XI Stubbs s. 527.