Strona:Jerzy Jellinek - Deklaracja praw człowieka i obywatela.pdf/69

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

zapoczątkowany przez Morus’a i Bodin’a, dosięgną! najwyższego punktu rozwoju w następnej epoce oświaty, to w Rhode Island i innych kolonjach jest uznaną zasadą państwową już w połowie 17 wieku. Ogłoszonem już jest prawo wolności sumienia i w ten sposób znalezioną myśl powszechnego prawa człowieka, które prawodawca winien wyraźnie przyznać. W 1776 r. przez wszystkie bills of rights prawo to, przeważnie w formie napuszonej i na pierwszem miejscu[1], określonem jest jako naturalne, wrodzone.

Bill of rights Stanu New-Hampshire podkreśla je, oświadczając, że pewne prawa naturalne są nieodłączne, gdyż nikt nie może ofiarować wzamian za nie ża-

  1. Przeprowadzenie tego prawa w kierunku zupełnego równouprawnienia wyznawców wszelkich religji rożnem było w różnych stanach. Obok Rhode Island New-York pierwszy zaprowadził rozdział między kościołem a państwem. Za jego przykładem poszła Wirginja 1785 r. W wielu stanach jeszcze przez pewien czas dla piastowania urzędów wymagano wyznania protestanckiego» lub przynajmniej chrześcijańskiego. Jeszcze dziś niektóre stany wymagają w tym celu wiary w Boga, nieśmiertelność i odwet na tamtym świecie. Massachusetts w nowym bill of rights zamieścił nietylko prawo, lecz obowiązek oddawania czci Bogu i jeszcze w 1799 r. karał zaniedbywanie służby bożej. W ciągu 19 stulecia te i inne ograniczenia zostały z małymi wyjątkami usunięte. Artykułem VI konstytucji uczyniła Unja korzystanie z praw politycznych całkiem niezależnem od wyznania, jak również mocą słynnego pierwszego Amendement wzbroniła wszelkiego upośledzenia lub obdarzenia przywilejami jakiejś religji. O dzisiejszem położeniu w oddzielnych stanach porówn. Cooley. Kap. XIII, s. 541-586; Ruttimann, Kirche und Staat in Nordamerika (1871).