ona dziś uznaną w Anglji przez faktyczny stan rzeczy, ale nie mocą jakiejś wyraźnie sformułowanej zasady[1].
Inaczej rozwinęły się stosunki religijne w północno-amerykańskich kolonjach angielskich.
Słynną jest na pokładzie okrętu „Maiblume“ 11 listopada roku 1620 zawarta umowa przed założeniem New-Plymouthu przez prześladowanych i wygnanych pielgrzymów, kongregacjonalistów. Czterdziestu jeden ludzi podpisało akt, w którym, oświadczają, że chcą założyć kolonję dla chwały Bożej, dla szerzenia wiary chrześcijańskiej i na cześć króla i ojczyzny. Przyrzekają sobie wzajemnie połączyć się w ciało polityczne i obywatelskie, a dla utrzymania porządku i osiągnięcia wytkniętych celów wydadzą prawa, naznaczą urzędników i ich władzy ulegać będą[2].
Dokument ten rozpoczyna szereg „umów osadniczych“, które angielscy koloniści, stosownie do swych zasad religijnych i politycznych, uważali za potrzebne zawierać przy zakładaniu nowej kolonji. Rozejrzyjmy się tu w nich tylko, o ile mają związek z wolnością religijną.
- ↑ Porówn. Dicey, s. 229, 230, gdzie przytoczono wiele praw, ograniczających swobodę wyrażania przekonań religijnych, a które wprawdzie są zniesione, lecz nie formalnie.
- ↑ Całkowity tekst u Poore’a I. s. 931. Z całego dokumentu widocznem jest, że nie było zamiarem kolonistów utworzenie państwa niezależnego, gdyż mówią o sobie, jako o „subjects of our dread Sovereign Lord King James“.
