Strona:Jerzy Jellinek - Deklaracja praw człowieka i obywatela.pdf/52

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Zgodnie z dzisiejszym poglądem angielskim prawa wolności zasadzają się poprostu na panowaniu ustawy: są one prawem objektywnem, nie zaś subjektywnem[1]. Teorja, że prawa wolności są tylko obowiązkami rządu, wypowiedziana w Niemczech przez Gerbera i broniona przez Labanda i innych, w Anglji, niezależnie od niemieckich zasad, wynikła wprost z istniejących stosunków wówczas, gdy straciła znaczenie konstrukcja subjektywnego prawa publicznego, oparta na Locke’a i Blackstone’a teorji prawa naturalnego.

Konstrukcja ta nawet jeszcze u Locke’a pozostaje w ścisłym związku ze staroangielskimi poglądami. Gdy Locke własność, zawierającą życie i wolność, uważa nawet za najpierwotniejsze prawo jednostki, a państwo za związek utworzony dla obrony tego prawa, odtąd z przyrodzonego w obywatelskie przekształconego, to jednakże członkom państwa nie przyznaje on ściśle odgraniczonych praw zasadniczych, lecz zakreśla raczej władzy prawodawczej bezwzględne szranki, z celów państwa wypływające[2]. Po bliższem rozpatrzeniu widzimy, że szrankami temi nie jest nic innego, jak najważniejsze zasady bill of rights, który zo-

  1. Dicey s. 184 i d., 193 i d., 223 i d. i t. d. O prawach wolności traktuje w rozdziale „the rule of law“. Według niego wolność osobista jest w Anglii poprostu korelatem ograniczenia jednostki tylko przez kodeks dopuszczalnego.
  2. O tem traktuje rozdział of the extent of the Legislative Power, On civil government XI.