Strona:Jerzy Jellinek - Deklaracja praw człowieka i obywatela.pdf/24

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

działały one nietylko na Lafayette’a, lecz i na tych wszystkich, którzy chcieli przeprowadzić ogłoszenie praw. Wpływ ich widnieje już we wzmiankowanych wyżej cahiers.
Nowe konstytucje oddzielnych stanów amerykańskich dobrze były wówczas znane we Francji. Właśnie w 1778 ukazał się w Szwajcarji francuski ich przekład, poświęcony Franklinowi[1]. Drugie tłomaczenie wyszło w 1783 za sprawą samego Benjamina Franklina[2].

Wpływ tego przekładu na konstytucyjne praw odawstwo rewolucji francuskiej dotychczas nie został należycie oceniony. Wogóle aż do ostatnich czasów

  1. Recueil des lois constitutives des colonies anglaises, confédérées sous la dénomination d’Etats-Unis de l'Amérique-Septentrionale. Dédié à M. le docteur Franklin. En Suisse, chez les libraires associés.
  2. Porówn. Ch. Borgeaud. Etablissement et revision d constitutions en Amérique et en Europe. Paris 1893 s. 27. O licznych tłomaczeniach konstytucji amerykańskich i o ich wpływie na Francję porówn. A. Aulard, Histoire politique de la Révolution française, Paris 1901, s. 19 i n., który także oświadcza co do deklaracji wirginijskiej, że jest „presque la future Déclaration des Droits français“, st. 21; dalej H. E. Bourne, American precedents in the French national assembly, American Historical Review VIII, 1903, s. 466 i d. Literatura współczesna również zajmowała się szczegółowo nowymi dokumentami konstytucji amerykańskich, mianowicie czterotomowe dzieło Mazzei (Włocha rodem), przysłanego do Francji w charakterze agenta Stanów Zjednoczonych: Recherches historiques sur les Etats-Unis 1788 wywarło silne wrażenie. Porówn. Bourne s. 467; G. Koch, Beiträge zur Geschichte der politischen Ideen II, 1896, s. 208 i d.