Strona:Jan Tarnowski - Projekt nowej ustawy konstytucyjnej.djvu/41

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Wziętą została zgodnie z opinją Rady Stanu lub wbrew niej. W ten sposób byłoby wiadomem, na kim ciąży odpowiedzialność za powzięcie tej decyzji.
Widzimy stąd, jak ważną rolę odgrywa tak zwana „Rada Stanu” we francuskim ustroju państwowym i jaki korzyści ogólne, w kierunku państwowo-twórczym, możnaby osiągnąć u nas przez jej zaprowadzenie.

VII. SĄDOWNICTWO.

Art. 60.

Trybunał Administracyjny.

Jedną z najważniejszych instytucji każdego prawidłowego ustroju państwowego jest także tak zwane „Sądownictwo Administracyjne”. Profesor Józef Barthélemy, w swej książce „Le Gouvernment de la France”, mówiąc o tem sądownictwie, powiada, że choć w teorji żadną zasadą nieusprawiedliwione, jest ono jednak w praktyce cennem narzędziem postępu w dziedzinie sądownictwa. Postęp ten został osiągnięty we Francji w roku VIII Pierwszej Republiki Francuskiej, przez usuniecie ręką Bonapartego, funkcyj sądowniczych z pod wpływu administracji czynnej (Naczelnik Państwa, prefek[t], mer) i deliberacyjnej (Rady prefekturalne, gminne itp.), by powierzyć te funkcje administracji konsultatywnej (Rada Stanu).
Przy ustanawianiu sądownictwa administracyjnego może być, że myślą przewodnią była chęć uprzywilejowania tym sposobem administracji, ale skutki okazały się wprost temu przeciwne. Dziś powiedzieć można, że gdzie niema sądownictwa administracyjnego, niema także i sprawiedliwości administracyjnej. Praktyka wykazała, że zwyczajne sądy bywają zbyt nieśmiałe w swych orzeczeniach przy wymiarze sprawiedliwości w tym kierunku, jak gdyby się bawiały, żeby wykonywana przez nie w ten sposób kontrola nad działaniem administracji nie nabierała cechy nadmiernego wtrącania się w jej czynności. Tymczasem sądownictwo, wchodzące w skład tej administracji posiada więcej odwagi przy wydawaniu tego rodzaju orzeczeń zmuszających administrację do szanowania przepisów prawnych we wszystkich ich szczegółach. W istocie – powiada prof. Bar-