Strona:Jan Sygański - Historya Nowego Sącza.djvu/506

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
—   253   —

Co do gatunku drzewa, z jakiego stoły wyrabiano, to obok owych prostych czyli jodłowych, wymienione są tylko lipowe i dębowe[1], lecz czy ta okoliczność wpływała na wielkość lub kształt stołu, nie wspomniano nigdzie. — Co się zaś tyczy tego, jakiej bywały barwy, to znajdujemy albo „malowane“, jak ławy, zydle i stołki, jakimś rodzajem połyskującego pokostu, albo też niemalowane, które w takim razie bez względu na gatunek drzewa nazywano „białe“; z malowanych atoli przytoczone są jedynie w kolorze zielonym, coby może dowodziło, że taka barwa była najulubieńszą, albo że taka była moda, choć wiadomo nam skądinąd, że bywały malowane jak najrozmaiciej[2]. — Obok upiększenia stołów, jakiego szukano w ich malowaniu, również wielką wagę kładziono także na piękność fladrów (niem. Flader), w którym to wypadku takie stoły nazywano „fladrowe“[3], t. j. przyozdobione fladrem czyli odpowiadającem sobie z obu stron rozgałęzieniem żyłek, jakie znajdują się niekiedy w drzewie lub kamieniu; takie stoły, dla nadania im większego połysku, niezawodnie politerowano.
Że stoły bywały wielkości najrozmaitszej, żadnej wątpliwości podlegać nie może; dowodzą tego nie tylko nazwy „stół“ i demin. „stolik“, raz nawet znajdujemy wyraźny dodatek „maluśki“[4], ale jeszcze bardziej ich przeznaczenie. I tak stoły, przy których zasiadano do jedzenia, musiały być i były niezawodnie większe, aniżeli n. p. taki, który przystawiano do łóżka, albo przy którym zajmowano się szyciem i t. p. Jakoż rzeczywiście znajdujemy podane wymiary „3 łokcie wzdłuż, a 2 wszerz“, a inny raz „stolik łokciowy“, co niezawodnie znaczy: mający łokieć w kwadrat, lubo także jest bardzo możliwem, iż była tylko niejako normalna dla aszacowania wartości stołu.

Jak pod powyższymi względami, tak i co do kształtu niezawodnie były stoły jak najrozmaitsze, lecz szczupłe nasze źródła nie podają wcale bliższych szczegółów, czy obok zwyczajnych czworobocznych bywały także okrągłe, eliptyczne, rozsuwane, z klapami wiszącemi, dającemi się podnieść i przez to stół powiększyć i t. p. Tak samo nie mamy wiadomości, czy wyłącznie były o 4 nogach, czy bywały także o 3, o 2 osadzonych po obu bokach na szerszych podstawach, albo tylko o jednej nodze grubszej, umieszczonej

  1. Ustawa cen z r. 1630. — Spis ruchom. Anny Gandolfiowej.
  2. Ustawa cen z r. 1630.
  3. Spis pozostał. An. Klimczykowej. — Ruchomości Zofii Tragowiczowej.
  4. Spis pozostał. An. Klimczykowej.