Strona:Jan Sygański - Historya Nowego Sącza.djvu/34

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

zapisano większemi zgłoskami: „Tu się już panowie rajce rozbiegali dla powietrza morowego tu w Sąnczu panującego“[1]. Ustały w tem mieście wszelkie targi „foralia nulla“; z wodociągów nie płynął żaden pożytek „signa aquae nulla, bo w powietrze piwa nie warzono“, powiada lakonicznie zapisek w księdze dochodów miejskich.
Wydatki na wojnę turecką 1621 r. a po niej morowe powietrze, podkopały dobrobyt powoli z ruin dźwigającego się miasta, do czego też ściąganie różnych podatków i poborów, zwłaszcza na wojnę szwedzką, rozpoczętą z królem Gustawem Adolfem, znacznie się przyczyniło. Stan ten wywołał w mieszczaństwie ogólną niechęć do magistratu i oparł się aż o samego króla, który z tego powodu wystosował 1625 r. do rady miejskiej następujące pismo:
„Zygmunt III. z Bożej łaski król polski. Sławetnym: burmistrzowi, rajcom, wójtowi i ławnikom miasta Nowego Sądcza wiernie Nam miłym łaskę Naszą królewską.“
„Sławetni wiernie Nam mili, dochodzą Nas skargi na Wierności Wasze od cechmistrzów i wszystkiego pospólstwa miasta tegoż Sądcza, iż Wierności Wasze nie patrząc na prawo pospolite i ustawy sejmowe, pobory, szosy[2] i inne podatki większe nad opisanie konstytucyi na nich wyciągacie. Kogo chcecie z pospólstwa ochraniacie, a sami do tych poborów i podatków przykładać się nie chcecie, i insze nie małe bezprawia i uciążenia onym czynicie. Co iż wielką krzywdą pomienionych mieszczan bydź widzimy, rozkazujemy Wiernościom Waszym, abyście do takowych poborów i ciężarów niesłuszych nad ustawy sejmowe, onych nie przymuszali i żadnej przykrości onym nie czynili, ale podług ustawy sejmowej i uniwersału poborowego zawsze się zachowywali. Inaczej, gdyby na Wierności Wasze o to od pomienionych mieszczan skarga do Nas przyszła, instygatorowi Naszemu jako przeciwko prawu nieposłusznym i winnym sprawy gardłowej postąpić rozkażemy. Co uczynią Wierności Wasze dla łaski Naszej i powinności swojej.“
„Dan w Warszawie 6. lutego R. P. 1625, panowania Naszego polskiego XXXVIII., szwedzkiego XXXI. Zygmunt Król“[3].

Pomimo królewskiego pisma wrzała nieubłagana walka między mieszczaństwem a magistratem, i wywołała w marcu 1625 r. formalny bunt i hałaśliwe burdy pospólstwa z cechami na czele prze-

  1. Distributa f. 457.
  2. Szos — podatek domowy opłacany do skarbu królewskiego z miast.
  3. Act. Castr. Rel. T. 116. p. 1223.