Strona:Jan Lam - Idealisci.djvu/290

własne oczy, że pani Zamecka więcej niż z uwagą, bo z jakąś nadprzyrodzoną grozą słuchała historyi analogicznej z nieokreślonemi obawami, które jej się snuły po główce. Helenka czuła mimowoli, że to, co spostrzegła przed chwilą przy śniadaniu, dało jej podstawę do czegoś więcej, niż do płonnego domysłu, czuła, że to dało pewność jej podejrzeniom, dotychczas nieokreślonym. Ale jak to wytłumaczyć komu drugiemu, zwłaszcza listownie? Jak oddać swoje wrażenia, ażeby na wszelki wypadek uniewinnić się z tego, że się je wypowiedziało.
 Helenka spoglądała przed siebie w bezradnem zamyśleniu. Wzrok jej przypadkiem spoczął na książce, którą jej był przysłał Wacław. Otworzyła ją machinalnie i przypatrywała się notatkom, czynionym jego ręką. Myśl jej odbiegła na chwilę od teraźniejszości; zdawało się jej, że siedzi przy stoliku z Franią i Adelcią, i że Wacław wykłada im nauki w ten sposób jasny, zwięzły, matematyczny, który mu był właściwym. Ktoś raz poetyzował, zamiast wyciągnąć łatwy i prosty wniosek z przedłożonych sobie danych. Było to podczas lekcyi kosmografii. Wacław mówił, że skoro znaną jest rzeczą, iż oddalenie ziemi od słońca wynosi dwadzieścia milionów mil, więc przypuściwszy, iż słońce obraca się naokoło ziemi, należałoby przypuścić, iż w dwudziestu czterech godzinach robi ono przeszło stodwadzieścia milionów mil, w przeciągu godziny pięć milionów, a w przeciągu sekundy przeszło tysiąc trzysta mil drogi, a w takim razie musiałoby się oku naszemu wydawać ognistą smugą, przerzynającą widnokrąg i nigdy z niego nieznikającą. Demonstrował to, dla przykładu, żarzącym węglem, którym szybko zakreślał koło w powietrzu i pytał, jaki ztąd należy wyciągnąć wniosek, że słońce nie wydaje nam się taką smugą ognistą. Ktoś zaczął zachwycać się przypuszczeniem, że mogłaby być taka wieczna ognista tęcza na niebie, a na to: Fakta, panno Heleno, fakta! — zawołał Wacław. — Natchnienie dobre do wierszów, a Kopernik uczuciem nie znalazł swojego systemu. Proszę uwzględniać tylko fakta!