Strona:Jan Dąbski - Pokój ryski.djvu/57

tych ziem, w znacznej części polska, w tysiącznych deputacjach i prośbach, zaopatrzonych krociami tysięcy podpisów robotników i chłopów polskich i białoruskich, tego stanowczo się domagała. Naczelny Wódz wojsk polskich, Józef Piłsudski, wkroczywszy do Wilna, ogłosił manifest, zapowiadający, że ludność b. Wielkiego Księstwa Litewskiego sama rozstrzygnie o swym losie. W myśl tego na najbardziej demokratycznych podstawach wybrane przedstawicielstwo tych ziem zadecydować miało o ich dalszym losie. Gdy jednak w grudniu 1919 r. Rząd Rosyjskiej Socjalistycznej Federac. Republiki Rad zwrócił się do Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z bezpośrednią propozycją uregulowania spornych kwestji etnograficznych i granicznych, Rzeczpospolita Polska odłożyła przeprowadzenie wyborów aż do uprzedniego ustalenia podstaw pokojowego porozumienia z ludem rosyjskim.
 W tym samym czasie rząd polski dał również dowód braku wszelkich imperjalistycznych tendencji, gdy w jesieni 1919 r. wojska polskie, spieszące z pomocą napadniętej Łotwie, uwolniły Dynaburg i Latgalję i oddały je bez zastrzeżeń Rzeczypospolitej Łotewskiej.
 Zgodnie z powyższymi faktami Sejm polski opracował warunki pokoju, które ogłosiły przekreślenie i przez Rosję i przez Polskę całej brzemiennej w tyle krwawych walk i bezlitośnych prześladowań przeszłości, wyrzeczenie się przez Rosję krwawego spadku carskich zaborców, Polski, a oparcie państwowej przynależności Białej Rusi i Ukrainy na swobodnie wyrażonej woli miejscowej ludności. Gdy nadzieje pokojowe Polski się nie ziściły i wojska polskie weszły na Ukrainę, Polska w myśl stałych swych zasad uznała prawo narodu ukraińskiego i dała mu zapewnienie zupełnie swobodnego rozstrzygnięcia o swej państwowej przyszłości.
 Te fakty historyczne, które mamy świeżo za sobą, wskazują jasno, że stosunek Rzeczypospolitej do innych narodów opierał się zawsze i opiera na zasadzie uznania prawa każdego narodu do wolności i swobodnego demokratycznego rozstrzygania o swym losie oraz takiego kształtowania swego wewnętrznego ustroju, jaki odpowiada prawdziwej woli narodu, wyrażonej przez większość.
 Takie zasady polityczne wskazał rządowi polskiemu kilkakrotnie Sejm Rzeczypospolitej, wybrany na podstawie powszechnych, równych, bezpośrednich, tajnych i proporcjonalnych, bez różnicy płci, wyborów. Sejm ten, w przeważnej części złożony z chłopów polskich i robotników, który istotnie demokratyczny swój charakter zadokumentował najlepiej przeprowadzeniem ustawy o reformie rolnej i ustawy o ośmio-