najczystsze zwierciadło duszy dziecinnej.
„Gęsiarz“ (Das Gänsemännchen) — dzieło wydane w r. 1915 stanowi pracę trzech lat 1911—1913. Ukazało się ono w drugim roku wojny europejskiej i niespodziewanie dla samego autora napotkało serdeczniejsze i szersze echo, niźli wszystkie jego dotychczasowe utwory. Motywem tego utworu jest przemiana ludzkiego potwora w osobowość, która szuka samej siebie. Tytuł tego dzieła pochodzi od groteskowego obrazu figurki samozadowolonego gęsiarza w postaci posążka na studni w rynku miejskim. Artysta-muzyk, który dojrzał tę figurkę (postać mającą gęś pod pachą) wybucha śmiechem wobec jej komizmu, ale niebawem wpada na myśl, że pomiędzy tą figurką, a nim istnieją pewne analogje, nie tylko powierzchowne; boć i on ma gęś pod pachą. Od wesela przechodzi on do snucia myśli poważnych na temat posiadania, — od idei dóbr ziemskich przechodzi do zastanowienia się nad dobrami duchowemi. Na tem tle poeta rozwija niezwykle dramatyczną opowieść o losach bohatera, kończącego obłędem, Obrazom poetyckim towarzyszą dźwięki wysokich wskazań etycznych, które nadają dziełu nieprzemijającą wartość.
Na olbrzymią wyżynę artyzmu i myśli etycznej wzniósł się duch poety w następnych dziełach: „Krystjan Wahnsehaffe“ (r. 1919) i „Wendekreis“ (1921—1926). W przepięknej powieści „Krystjan Wahnschaffe“ porzuca bohater swój świat arystokratyczny, zrzeka się przywilejów urodzenia, oddaje się całą duszą służbie na rzecz nędzarzy i upadłych i osiąga triumf ze swego ciężkości i lotności w świecie ducha.
„Krystjan Wahnschaffe“ jest szczytowym punktem twórczości Wassermanna, która zwraca się z zamiłowaniem ku badaniu zagadnień winy i zbawienia, mroku i światła, ciężkości i lotności w świecie ducha.
Problematem ciężkości jest dla Wassermanna: własność materjalna. Problematem światła: miłość duchowa. Są to dwa bieguny świata jego myśli.
