Strona:J. W. Draper - Dzieje stosunku wiary do rozumu.djvu/254

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
ROZDZIAŁ VIII.
Zatarg co do sprawdzianu prawdy.
Filozofia starożytna oświadcza, że człowiek nie posiada sposobów dojścia prawdy.
Niezgody w wierze u chrześcian pierwotnych. — Bezowocność usiłowań, pojednania przez sobory. — Wprowadzenie prób cudownych i sądów bożych.
Papieztwo wprowadza spowiedź ustną i inkwizycyę. — Dopuszcza się strasznych okrucieństw dla przytłumienia różności przekonań.
Wpływ wynalezienia pandektów Justyniana i rozwoju prawa kanonicznego na istotę dowodu. — Staje się on bardziej umiejętnym.
Reformacya ustanawia prawa rozumu jednostki — Katolicyzm utrzymuje, że sprawdzian prawdy znajduje się w kościele. — Ogranicza czytanie książek przez Index Expurgatorius i przygnębia odszczepieńców takimi środkami, jak rzeź w noc ś. Bartłomieja.
Badanie autentyczności pięcioksięgu, jako sprawdzian protestantów. — Nieautentyczność ksiąg tych.
Nauka znajduje sprawdzian prawdy w objawieniach przyrody; protestanci szukają go w biblii; katolicy w nieomylności papieża.

„Cóż jest prawda?“ pytał porywczo prokurator rzymski w jednej z najważniejszych chwil