gdyż budowa kościoła kilka lat trwać mogła. Kollegiata przy tym kościele w wieku XVI i XVII składała się z dwunastu kanoników[1]. Na pięknéj, dwiema wieżami ozdobnéj facyacie, widać kamienio-rzeźby, herby: Orzeł biały, Pogoń, i nieznany herb: pochyłoległa strzała z krzyżem na jéj ramieniu, z rokiem 1507, i monogram, którego dziś zakon Jezuitów za godło swoje używa. W kaplicy Matki Boskiéj Bolesnéj, obok drzwi, pomnik żelazny Franciszka Xawer. Ridels † 1808 r. Wszedłszy do świątyni, niepospolita jéj obszerność uderza przedewszystkiém. Dawniéj był kościół gotycko sklepiony, gdy jednak podpierające słupy runęły, upadło sklepienie, które dziś w głównéj nawie zastąpił sufit. Lubo wszystkie ołtarze z piękności rzeźb zasługują na uwagę, jednak wielki ołtarz, na trzy wysokie piętra zbudowany, pyszną rzeźbą się zaleca. Dwadzieścia obrazów z życia św. Norberta ozdabiają stalle, przeniesione tutaj z kościoła Norbertanów po zniesieniu zakonu. W bocznym ołtarzu jest słynny cudami obraz Przemienienia Pańskiego, po zniesieniu Franciszkanów przeniesiony z ich kościoła. Wyobraża ten bardzo starożytny obraz twarz Chrystusa, według podania, przez św. Łukasza na tablicy z cyprysowego drzewa malowaną[2].
Pod kazalnicą pomnik czworoboczny z czerwonego marmuru (wysoki 1 łok. 1 ćw. 2 cal.; szeroki 1 łok. 5 cali). W treści pomnika: dwie figury w stroju polskim, stojące pod krzyżem Chrystusa. Wyrób ostry, mniéj dokładny; wokoło napis: „Hoc sarcophago recondi voluit cineres corporis sui suorumque, honesta Sophia Poławińska que obiit a. d. 1625 mense Julii die nona aetatis vero suae 70.“ U spodu pod rzeźbą:
D. O. M.
Kto tu jest, co tu leży, ieżeli chcesz wiedzieć
Zophia Poławińska śmiem imie powiedzieć.
- ↑ Zbigniew Oleśnicki bisk. krak. i kardynał fundował tę kollegiatę, i osadził cztérech przy niéj prałatów, tyleż kanoników i tyleż wikaryuszów, dla których mieszkanie należyte z muru wyprowadził, jak mówi Niesiecki (T. 7 str. 76) wsparty powagą dziejową Kromera, Starowolskiego, Cichockiego i innych. Umarł Zbigniew r. 1445 d. 1 kwietnia, będąc 32 lat biskupem krak. Paprocki, a za nim Okolski jednego z nim być rozumieli Zbigniewa, który z biskupa kujawskiego został r. 1480 arcybiskupem gnieźnieńskim i umarł r. 1493. Damalewicz in Vitis Episcop. Vladislav. Cracoviae:, et Archiepiscop. Gnesnen. Varsov.; błąd ten wyjaśnił i sprostował. Mimo to, nie w jednym z naszych pisarzy napotkać można nieoględność w braniu obu Zbigniewów za jednego.
- ↑ Opis tego obrazu jest nawet drukiem ogłoszony w rzadkiéj dziś książce, w przypisie 1 na str. 447 cytowanéj.
