Strona:J. Łepkowski, J. Jerzmanowski - Ułamek z podróży archeologicznej po Galicyi odbytej w r. 1849.djvu/43

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

w dżdżystéj porze zmieniają się w nieprzebyte bagna. Mieszkańcy przyległych wiosek gnoją swe pola torfowatą czarno-ziemią z wspomnionego bagna.
 Czarny Dunajec, wieś nad rzeką téjże nazwy[1], wzniesiona na 2,095 stóp nad powierzchnią morza Baltyckiego. Rozległa ta wieś ma bogatych mieszkańców, którzy w najodleglejsze strony Galicyi i Węgier jeżdżą na jarmarki, prowadząc handel znaczny płótnem. Ma szkołę parafialną, targi, jarmarki. Murowane domy o piętrach ze sklepami w blizkości kościoła, raczéj do miasteczka, niżeli do wsi czynią podobnym Czarny Dunajec.
 Jak dowodzą kopie aktów erekcyjnych, świątynię w Czarnym Dunajcu fundowali Zofia de Bogusławice Pieniążkowa podczaszyna krakowska, starościna nowotarska, Jan Pieniążek podczaszy krakow. starosta nowotarski[2], Tomasz Mientos sołtys z Czarnego Dunajca, i Szymon Bukowiński; tych fundacyą Zygmunt III potwierdził dopiéro r. 1605. Dzisiejszy murowany kościół stanął w r. 1787 po spaleniu drewnianego, jak napis na dzwonie poświadcza; sklepienie spadło r. 1818, a i dziś sufit walić się zaczyna. W wielkim ołtarzu: „Wniebowzięcie Maryi” i „św. Trójca” na zasuwie, niezgorszego pędzla. Godne uwagi dwa rzeźbione ołtarze, zabytek z dawnéj jeszcze świątyni“.
 Plebanią w Czarnym Dunajcu zdobi kilka niezłych obrazów, pędzla samoucznego malarza Andrzeja Madały z Żywca[3].

 Pomiędzy proboszczami tutejszemi piérwszego napotykamy Szymona Bukowińskiego r. 1602. Daléj następują: Moises Patritius de Żywiec, 1606; Cesarius Jerzy r. 1637; Sporkowicz Krzysztof 1686 † 1694 r. d. 30 maja; Paczygewski Wojciech fil. Dr. akademik † 1716 d. 9 martii[4]; De Havel Teodor archidyakon infułat kamieniecki, kanon. gnieźnień. 1744; Podoski Junosza Gabryel, refer. regni Poloniae, prepositus cath.

  1. ↑ Czarny Dunajec wypływa zpomiędzy skał we wsi Kościeliska, a połączywszy się z potokiem Białego pod Nowymtargiem, zasilony w dalszym biegu Białką i Popradem, wpada do Wisły blizko Opatowca. Rzeka ta ma 16 mil biegu, 40—60 sążni szer.
  2. ↑ Jan Pieniążek podczaszy krak., poseł na sejm r. 1589. ztamtąd deputowany do kwarty rawskiéj (Konstytu. str. 561), starosta nowotarski. Żona Zofia a nie Helena v. Elżbieta, jak Niesiecki mylnie pisze w tomie 7 str. 292, wydanie lipskie.
  3. ↑ Andrzéj Madała, syn sławnego w okolicy rzeźbiarza. Na obrazach swych podpisuje się: Madalski.
  4. ↑ Był seniorem szkoły P. Maryi w rynku. Napisał panegiryk stylem napuszonym: Aquila supremi Jovis ministra etc. Cracoviae, typis Nico. Schedel. 1687 in fol. ark. 3. (Juszyński T. 2 str. 34)
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:J._Łepkowski,_J._Jerzmanowski_-_Ułamek_z_podróży_archeologicznej_po_Galicyi_odbytej_w_r._1849.djvu/43&oldid=3215763”