Strona:J. Łepkowski, J. Jerzmanowski - Ułamek z podróży archeologicznej po Galicyi odbytej w r. 1849.djvu/34

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

Dzwon wielki, napis: „Jesus Chrystus, rex Judueorum, Maria Magdalena, Barbara orate 1558 anni“. Dzwon średni, legenda: „Veni creator etc. Dzwon najmniejszy napis: „Omnis spiritus laudat Dominum. P. S. C. L. Andreas Skomelski F. F. A. D. 1610”.
Przy wchodzie do kościoła za kropielnicę służą dwie kule kamienne z piaskowca; kształt owalny, podłużny, w formie jaja: na oko wysokości 2½ łokcia, szerokości 1 łok. Kule te tak już obrobione, wykopano przypadkowo z ziemi w czasie orki r. 1835 we wsi Rabce Wyżniéj. Jakie mogło być przeznaczenie pierwiastkowe tych ogromnych bomb? W pobliżu kościoła ku wschodowi, w plebańskim gruncie jest źródło solne[1]. Podobne źródła mają być: przy Jordanowie, we wsi Naprawie i pod Babią górą.
Skomelnia biała, wieś, kościół drewniany, excurrenda do Rabki, na górze obok gościńca wśród starych lip. Przy kościele szkółka przed pięciu laty przez b. ks. proboszcza z Rabki Żubrzyckiego zaprowadzona. Szkółkę tę gromada ze składki bardzo szczupłéj, bo rocznie 50 złr. walutą utrzymuje.
Z kopii aktu oryginalnego, dochowanego w parafii Rabki, dowiadujemy się co następuje:

Teodor Cedro herbu Gryff, dostał r. 1204[2] przywilej królewski na wykarczowanie lasów i osadzenie kolonii; osadził więc: Nowytarg i Ludzimierz. Nie mając Cedro potomstwa, fundował w Ludzimierzu klasztor dla Cystersów i te osady im w dziedzictwo oddał. Gdy jednak łotry z Węgier nachodziły klasztor, przeniósł ich do Szczyrzyca, gdzie im korzystanie z przywileju kolonizacyi zalecił. Cystersi mało dbali o zaludnienie pustych i lesistych okolic. Jordan Spytek kaszt. krak. postarał się o odebranie Cystersom owego przywileju i sam kolonizacyą rozpoczął[3]. Roku więc 1550 około swéj wsi Łętowni, która miała kościół i farę, osadził wieś Skomelnią (białą) i kościołek zbudował. Kościołek ten był filią parafii Łętowni dotąd, dopóki tenże we wsi Rabce kościoła nie zbudował; odtąd kościo-

  1. Patrz wzmiankę o tém źródle w Roczn. wydziału lekar. krak. tom IV. od. II.
  2. Data powyższa zdaje się być fałszywie położoną, jak to czytelnik przekonać się może, przejrzawszy rzecz o Szczyrzyczu.
  3. Ztąd się pokazuje, iż, gdy Skomelnia leży o trzy mile od Nowegotargu, a prawo kolonizacyi i tu sięgało, więc rozciągłość tego przywileju była nader obszerną.