Strona:J. Łepkowski, J. Jerzmanowski - Ułamek z podróży archeologicznej po Galicyi odbytej w r. 1849.djvu/30

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

48; przyczém dzieci ubogich rodziców otrzymywały w klasztorze bezpłatne mieszkanie i codzienne pożywienie. W r. 1812 przychodzi zgromadzenie w pomoc ogólnéj oświacie z własnego popędu i funduszów, bez przyczynienia się z czyjéjbądź strony, i tworzy szkołę normalną o trzech klassach. Chwalebny ten zakład istniał tutaj aż do roku 1820.
W r. 1818 rząd założył gimnazyum w mieście obwodowém Nowym-Sączu i do współuposażenia zaprosił klasztor szczyrzycki, aby się wnioskiem 3300 złr. corocznie przyczyniał. W ten sposób projektowaną summę zobowiązał się klasztor wnosić; gdy jednak nie mógł zadosyć uczynić zobowiązaniu, rząd summę powyższą do 1,000 złr. w m. k. zmniejszył[1]. I teraz jeszcze, mimo chęci, zakon nie był w stanie urzeczywistnić zobowiązanego wniosku, albowiem dochody z dóbr klasztornych przez zły zarząd nie pokrywały wydatków. Przez uiszczanie dopłaty gimnazyalnéj do takiéj przyszedł zakon nędzy, iż zakonnicy trudniący się wychowaniem młodzieży, zmuszeni byli szukać utrzymania poza murami klasztoru, jako zastępcy opróżnionych w kraju probostw. Z oddaleniem się ich upadł zarazem instytut naukowy. Dziś utrzymuje się przy klasztorze, jako téż przy kościele w Górze św. Jana, zaledwo szkoła parafialna.

W latach 1822 i 1823 doszedł klasztor do takiego ubóstwa, iż zaledwo dwóch a najwięcéj trzech utrzymywało się zakonników, i to pozbawionych środków do życia, gdyż dobra klasztorne z przyczyny zaległych podatków i niewypłacalności dopłaty gimnazyalnéj, rząd w r. 1822 zajął w sekwestr. Summy klasztorne wyczerpnięte, dochody zabrane na rzecz skarbu, kościół, klasztor i pobudynki gospodarcze zrujnowane, a zakonnicy w ostatecznéj nędzy. Ówczesny przeor Tesselin Henkel, znalazłszy w tak smutnym stanie klasztor, udał się przez władzę biskupią z prośbą do panującego natenczas cesarza Franciszka, o zniesienie uciążliwéj dla zakonu dopłaty gimnazyalnéj, od któréj téż na rok 1823 i następne, przez uchwałę gubernialną[2] uwolnionym został.

Przeor Gerard Zimowicz lepszym zarządem majątek klasztoru podźwignął, tak, że w roku 1827 zakon liczył księży dziewięciu i dwóch kleryków; z piérwszych niektórzy kolejno jeszcze

  1. Dekret z d. 15 października 1819 r. (L. 50,783).
  2. Dekret z d. 2 stycznia 1822 r. (L. 52,589).